عيد قربان; روز قربانى کردن وجود نفسانى

حج يعنى عرفه و عرفات با شکوه ترين جلوه هاى حضور

عيد قربان عيد رهايى از تعلقات دنيوى و هر آنچه غيرخدايى است محسوب مى شود. در اين روز حج گزار، اسماعيل وجود را قربانى مى کند تا سبکبال شود و با ره توشه اى عظيم به سفر آخرت عزيمت کند. عيد قربان مصادف با روز دهم ذيحجه از اعياد بزرگ مسلمانان به شمار مى رود و از جمله تعطيلات رسمى مسلمانان است که از يک تا چهار روز جشن گرفته مى شود. حاجيان در اين روز پس از به پايان رساندن مناسک حج، حيوانى را ذبح مى کنند و پس از قربانى آنچه بر آنان در حال احرام، حرام شده بود، مانند نگاه کردن در آينه، گرفتن ناخن و شانه زدن مو، حلال مى شود.

مراسم قربانى تنها براى کسانى که زائران خانه خدا در موسم حج بوده اند، واجب و ضرورى است. بنابراين روزى را که پس از انجام وظايف سنگين حج، به عنوان جايزه الهى و اتمام احرام پيش مى آيد عيد تلقى مى کنند. عيد قربان ريشه در دوران ما قبل تاريخ بشر دارد، انسان اوليه که از فهم طبيعت عاجز بود، براى به دست آوردن ترحم خدايان دست به قربانى کردن حيوانات و انسانها مى زد. اين رسم نزد همه ملل و اديان به اسامى مختلف موجود بوده و اين سنت طولانى بشرى در اسلام نيز پذيرفته شده است.

همچنين در اين روز مستحب است که نماز دو رکعتى عيد قربان در فاصله زمانى طلوع آفتاب روز عيد تا ظهر اقامه شود.صحراى عرفه، جايى که "سعي" مسافران "صفا" را در صعود به خويشتن به خاطر سپرده است و جغرافياى آن محدود به يک نقطه از خاک نيست همه جا حريم يار است و هرکه با يار باشد بر بال عرفه به ارتفاع معرفت صعود مى کند. تمامى کسانى که در حج شرکت کرده اند، مى بايست از ظهر روز عرفه تا غروب آفتاب، در صحراى عرفات بمانند. در برخى از روايات حج عبارت از "عرفه " دانسته شده و اين نهايت اهميت اين وقوف را در اين صحرا مى رساند. به گزارش مهر، فضاى عرفات که خارج از حدود حرم است، هيجده کيلومتر مربع مى باشد و از اين جهت قابل قياس با منا نيست که فضاى آن تا يک چهارم فضاى عرفات است. بنابراين، اسکان حجاج در عرفات و حتى استقرار ماشين هاى آنها نيز ممکن است. اين صحرا به صورت محدوده اى داخل يک رشته کوه است که به صورت نعل اسب، عرفات را محاصره کرده و سمت مکه آن کوهى وجود ندارد. تعداد زيادى از زائران، بر کوه رحمت "جبل الرحمه" بالا مى روند و به خصوص طرف عصر، اين کوه چندان از حجاج سفيد پوش پر مى شود که از فاصله دور مانند يک کوه برفى خودنمايى مى کند. با اين حال، در متون مذهبي، اشاره به صعود روى کوه رحمت نشده و ثوابى هم براى آن ننوشته اند.همرنگى شگفتى که ميان زائران وجود دارد و مرزها و نژادها و تفاوت ها را در مى نوردد، يکى از زيباترين و با شکوه ترين جلوه هاى حضور در عرفات است.

مناجات بسيارى از زائران، به ويژه آنانکه تک تک در اين گوشه و آن گوشه با خداى خويش راز و نياز مى کنند، از ديگر مظاهر اين ساعات نورانى و سفيد و رحمت در عرفات است.روز نهم ذيحجه روز عرفه است، روزى که زائران سپيده دم صبح راهى عرفات شدند تا در جوى مملو از ايمان، خشوع و خضوع استغفار کرده و ارکان اصلى حج را به جا آورند. زائران در روز نهم ذيحجه، روز عرفه، آداب و رسوم و مناسک دينى خود را به جا مى آوردند. صحراى عرفات در ۲۱ کيلومترى شمال مکه واقع شده و تپه کوچکى است که حدود ۲۵۰ متر از سطح دريا بالاتر و کوهها آن را احاطه کرده اند. در اين روز حجاج بيت الله الحرام استغفار مى کنند و پاک و عارى از هر گناه مى شوند، همچون کودکى که تازه زاده شده است. در اين روز صداى دعا و انابه بنده به درگاه احديت قطع نمى شود و استغاثه بنده از پروردگارش تا عرش مى رود. زائران پس از اداى نماز ظهر و عصر در عرفات مانند سنت پيامبر اکرم (ص) رو به قبله ايستاده، تا زمان غروب خورشيد اين حالت را حفظ، به دعا خوانى خود ادامه مى دهند و به تفکر و تامل در اعمال خود پرداخته و توبه و انابه سر مى دهند.

آنها پس از وقوف در عرفات از طلوع خورشيد تا غروب، به سوى مزدلفه براى شب زنده دارى رفته و در آنجا بيتوته مى کنند و به عبادت و راز و نياز مى پردازند. آنها نماز مغرب و عشا را در مزدلفه به جا مى آورند و تا صبح عيد قربان شب زنده دارى کرده و به دعا و مناجات مى پردازند. زائران خانه خدا ۱۰ ذيحجه بار ديگر به منى باز مى گردند تا قربانى کنند، رمى جمرات و مراسم عيد قربان را برگزار کنند تا حج آنها کامل شده و نام حاجى را بر خود نهند. رمى جمرات را طى سه روز متوالى ( ايام تشريق) انجام مى دهند. در نيمه هاى شب ضعيفان، زنان، پيران و بيماران آنگونه که پيامبر اکرم(ص) به اين گروه اجازه داده بود، رمى جمرات را به جا مى آورند و بقيه تا صبح فردا صبر کرده و دعا مى خوانند و به عبادت مى پردازند. سپس مناسک حج به پايان مى رسد و به منظور طواف افاضه و خارج شدن از احرام به مکه مى روند.

منبع : پایگاه آل البیت