اهداى فدك به حضرت فاطمه(س) چگونه صورت گرفت؟

بازدید : 2301
زمان تقریبی مطالعه : 4 دقیقه
تاریخ : 01 اسفند 1395
اهداى فدك به حضرت فاطمه(س) چگونه صورت گرفت؟

اهداى فدك به حضرت فاطمه(س)

پرسش :

اهداى فدك به حضرت فاطمه(س) چگونه صورت گرفت؟



پاسخ :

بنا بر گزارش ابو سعيد خدرى و ابن عباس در منابع اهل سنت، در سال هفتم هجری به دنبال نزول آيه «وَآتِ ذَا الْقُرْبى حَقَّه»،[۱] پيامبر خدا(ص)، دخترش فاطمه(ع) را فراخواند ومنطقه فدك را به او بخشيد.[۲]

سيوطى در الدرّالمنثور اين اهدا را چنين گزارش كرده است:

و أخرج البزّار و أبو يعلى و ابن أبى حاتم و ابن مردويه عن أبى سعيد الخدرى قال: لمّا نزلت هذه الآية: «وَ آتِ ذَا الْقُرْبى حَقَّهُ»دعا رسول اللّه (ص) فاطمة فأعطاها فدك.

بزّار، ابو يعلى، ابن ابى حاتم و ابن مردويه از ابو سعيد خدرى نقل كرده اند: وقتى آيه «وَ آتِ ذَا الْقُرْبى حَقَّهُ» نازل شد، رسول خدا(ص) فاطمه را فرا خواند و فدك را به او هديه داد.

و أخرج ابن مردويه عن ابن عبّاس قال: لمّا نزلت: «وَ آتِ ذَا الْقُرْبى حَقَّهُ»أقطع رسول اللّه (ص) فاطمة فدكا[۳]

ابن مردويه از ابن عباس نقل كرده است: وقتى آيه «وَ آتِ ذَا الْقُرْبى حَقَّهُ» نازل شد، رسول خدا(ص) فدك را براى فاطمه به اقطاع داد.

در تفسيرهاى شيعى نيز به اين بخشش پيامبر(ص) به گونه هاى مختلف اشاره شده است. روايت ذيل از تفسير عياشى است:

عن عطية العوفى قال: لمّا افتتح رسول اللّه (ص) خيبر، و أفاء اللّه  عليه فدك و أنزل عليه: «وَ آتِ ذَا الْقُرْبى حَقَّهُ» قال: يا فاطِمَةُ لَكِ فَدَكٌ.[۴]

عطيه عوفى مى گويد: وقتى رسول خدا(ص) خيبر را فتح كرد، و خداوند فدك را فى ء [و مال] او قرار داد و آيه «وَ آتِ ذَا الْقُرْبى حَقَّهُ» را بر او نازل كرد، فرمود: اى فاطمه، فدك براى تو.

اهداى اين منطقه وسيع از سوى پيامبر خدا(ص) كه حاكم حكومت اسلامى است، نشان از اين دارد كه اين عملكرد نيز بايد در اقدامات حاكميتى حكومت ديده شود. به نظر مى رسد اين اقدام حاكميتى، به جهت تقويت پايگاه اقتصادى بيتِ امامت كه ريشه در خاندان نبوت دارد، بوده است.

پس از اهداى فدك، كارگزاران و نمايندگان حضرت فاطمه(ع)در آن منطقه حضور فعّال داشتند.[۵] درآمد سالانه اين منطقه را در زمان رسول خدا(ص) از ۲۴ تا ۷۰ هزار دينار تخمين زده اند.[۶] اين درآمد مى توانست پشتوانه خوبى براى اهل بيت عليهم السلام در تأمين نيازهاى بنى هاشم، نيازمندان و مؤمنان از انصار و مهاجران باشد. در گزارشى، خليفه دوم در اعتراض به نگارش سند فدك به خليفه اول اعتراض مى كند كه «چه مالى به مسلمانان خواهى داد، در حالى كه عرب ها با تو به جنگ برخاسته اند؟!». و با همين توجيه مانع مالكيت آن حضرت مى شد.[۷] اين سخن خليفه دوم گوياى گستردگى درآمدهاى منطقه فدك است. به گونه اى كه مى توان سپاهى را با آن سامان داد.

بعدها معاويه اين سرزمين را سه قسمت كرد و به پسرش يزيد، مروان بن حكم و عمرو بن عثمان ـ پسر خليفه سوم ـ بخشيد.[۸] اين گزارش نيز نشانگر اهميت و بزرگى اين منطقه است. از اين رو، آشكار است كه فدك از جهت سياسى و اقتصادى براى طرفين اهميت داشته است. چه اينكه اهل بيت عليهم السلام با درآمد به دست آمده از اين اراضى بيشتر مى توانستند نيازمندان و جامعه مسلمان آن روز را با تعليمات نبوى و حقانيت ولايت آشنا سازند.

 

[۱] . اسرا : آيه ۲۶ .

[۲] . مسند أبي يعلى : ج ۲ ص ۳۳۴ ، تفسير ابن كثير : ج ۳ ص ۳۹ ، الدر المنثور : ج ۴ ص ۱۷۷ .

[۳] . الدرالمنثور : ج ۴ ص ۱۷۷ .

[۴] . تفسير العيّاشى : ج ۲ ص ۲۸۷ .

[۵] . الكافى : ج ۱ ص ۵۴۳ ح ۵ ، علل الشرائع : ص ۱۹۱ ح ۱ ، التبيان فى تفسير القرآن : ج ۶ ص ۴۶۸ ـ ۴۶۹ ، نهج البلاغة : نامه ۴۵ .

[۶] . الخرائج و الجرائح : ج ۱ ص ۱۳۱ ، كشف المحجة : ص ۱۲۴ .

[۷] . السيرة الحلبيّة : ج ۳ ص ۴۸۸ .

[۸] . شرح نهج البلاغة ، ابن ابى الحديد : ج ۱۶ ص ۲۱۶ . 



پاسخگو : بخش پاسخ گویی پایگاه حدیث نت

دیدگاه های کاربران

هیچ دیدگاهی برای این مطلب وارد نشده است!

ارسال دیدگاه

مطالب و مقالات مرتبط

به مناسبت اعیاد قربان و غدیر خم صورت گرفت؛
درنگى در سيره اخلاقى حضرت فاطمه(س)
اشعار در عزای حضرت فاطمه (س)
برندگان دوره «آشنایی با سیره حضرت فاطمه (س) مشخص شدند
اعلام اسامی قبولشدگان آزمون حضوری دوره « آشنایی باسیره حضرت فاطمه (س) »
اسامی قبول شدگان آزمون غیر حضوری « آشنایی باسیره حضرت فاطمه (س) »
آزمون آشنایی با سیره حضرت فاطمه (س) برگزار شد
آزمون دوره « آشنایی با سیره حضرت فاطمه (س) » دوشنبه 30 فروردین برگزار می شود
قابل توجه داوطلبین شرکت در دوره « آشنایی با سیره حضرت فاطمه (س) » در سراسر کشور
تمدید مهلت ثبت نام دوره آموزشی « آشنایی با سیره حضرت فاطمه (س) » تا 15 فروردین 95
دوره آموزشی « آشنایی با سیره حضرت فاطمه (س) در مؤسسه فرهنگی قرآن و عترت منهاج عشق آباد برگزار می شود
سالروز ازدواج مبارک حضرت علی و فاطمه ( علیهماالسلام ) برشیعیان بویژه زوجهای جوان مبارک مباد
میلاد سراسر نور بانوی دوعالم حضرت فاطمه (س) ، روز مادر و روز زن برعموم شیعیان مبارک باد
شهادت ام ابیها حضرت فاطمه (س) بر شیعیان تسلیت باد
تأملى در وصيت هاى فاطمه زهرا(س)
ارتحال جانسوز نبی مکرم اسلام {ص} و شهادت کریم اهل بیت حضرت امام جسن مجتبی (ع)و امام مهربانیها حضرت امام رضا (ع) بر شیعیان تسلیت باد
میلاد سراسر نور نبی مکرم اسلام (ص) و حضرت امام جعفر صادق (ع) مبارک باد
شهادت حضرت زهرا در متون اهل سنت
زندگى نامه حضرت معصومه (عليها السلام) از آغاز تا شهادت
خطیه حضرت رسول اکرم (ص) درباره ماه مبارک رمضان

اشتراک گذاری در شبکه های اجتماعی