دستگردان در لغت به معناي زمين و ملك زراعتي است ، واژه دستگردان بنا بر نقل معمرين و افراد آگاه به تاريخ منطقه نخست ( دشت گردان ) بوده وجه تسميه آن را دلاوري ، شجاعت و جوانمردي ساكنين منطقه مي دانند . همانگونه كه از واژه ( گردان ) ( بضم گ ) استنباط مي شود بدليل موقعيت سوق الجيشي منطقه حاكمان وقت آن را بعنوان آماده گاه و قرار گاه ( پامير ) كه آقاي ذبيح الله منصوري به سبك رماني ترجمه نموده آمده است نيز چنين فهميده مي شود كه در زمان اشراف اسماعيليان بر بسياري از مناطق ايران از جمله قهستان ( قائنات فعلي ) كه طبس و توابع آن بخشي از آن بوده تغذيه و تدارك نيروهاي مستقر در قلاع اسماعيله از شهر ( پاشنه دران ) در اين منطقه انجام مي گرفته . به هر حال واژه ( دشت گردان ) در اثر كثرت استعمال و دگرگوني  واژه ها به تدريج به ( دست گردان ) و و سپس ( دستگردان ) تغيير يافته است .
 بخش دستگردان  از بزرگترين بخشهاي كشور و استان يزد است كه قدمت آن به قرن ششم هجري باز مي گردد ، در پيدايش اين بخش چنان كه از كهنسالان آن  زبان به زبان تا كنون نقل شده است ، سرزميني سرسبز و بسيار بزرگ بوده است كه قهر طبيعت و بروز خشكساليهاي متوالي آنرا به كويري لم يزرع مبدل ساخته است . بخش دستگردان اكنون ميراث دار تاريخ و فرهنگي كهن است  ، فرهنگي كه به مردمان سختكوش اين بخش آموخته است تلاش و كوشش  خود را با اقليم خشك منطقه تطبيق دهند و اين تلاش را در معماري خويش به صراحت آشكار سازند ، وجود آثاري چون مسجد قديم دستگردان با قدمت بيش از هزاران سال ، آب انبارها ، رباط ده محمد و رباط زنگيچه ، قلاع اسماعيليه ، غار كوه سفيد  و خانه هاي خوانين در روستاهاي هودر ، بادام تك و000  مهارت در معماري اين بناها گواه اين مدعاست . اما آنچه مسلم است در ساليان اخير جلوه هاي اين تاريخ كهن از جمله برج و باروهاي روستاهاي هودر ، بادام تك ، دستگردان و 0000 دستخوش تغييرات ويرانگري شده و از آن گنجينه گرانبها خرابه هاي بيش باقي نمانده است .چندي پيش توسط سازمان محترم ميراث فرهنگي و گردشگري استان يزد تمهيدات ثبت كليه آثار تاريخي روستاهاي بخش دستگردان انجام و هم اكنون نيز توسط پيمانكار در حال انجام است ، در همين راستا  خانه شجاع سنگچولي و قلعه حسن آباد شجاع و رباط ده محمد و خانه قياسي در روستاي منصوريه جزو آثار ملي و باستاني كشور به ثبت رسيده است و براي بازسازي و مرمت مسجد قديم روستاي دستگردان كه متعلق به قرن ششم هجري است در سال آينده اعتبار لازم تخصيص خواهد يافت .