1. عدالتِ فراگیر

در حاكمیت قائم آل محمد(عج) عدالت در همه‌ی سطوح جامعه به صورت یك جریان جاری در تمام مویرگ‌های اجتماع در میآید و هیچ نهاد و مجموعه‌ی كوچك یا بزرگی نمیماند، مگر اینكه عدالت در آن حاكم خواهد شد.

امام صادق(ع) در این‌باره فرمود:

وَ اَللَّهِ لَيَدْخُلَنَّ عَلَيْهِمْ عَدْلُهُ جَوْفَ بُيُوتِهِمْ كَمَا يَدْخُلُ اَلْحَرُّ وَ اَلْقُرُّ؛ (1)

به خدا سوگند، موج دادگسترى او بدان گونه كه گرما و سرما نفوذ مى‌كند تا درون خانه‌هاى آنان راه خواهد يافت.

این‌كه خانه كه كوچك‌ترین نهاد جامعه است به كانون عدالت تبدیل میشود و روابط افراد خانواده با یك‌دیگر عادلانه میشود، حكایت از آن دارد كه حكومت جهانی و عدل گستر مهدوی، نه با ابزار زور و قانون، بلكه بر اساس یك تربیت قرآنی كه به عدالت و احسان فرمان میدهد (2)، افراد را پرورش میدهد.

2. رشد فكری، اخلاقی و ایمانی

در روایات ما به رشد فكری، اخلاقی و ایمانی مردم در حاكمیت امام مهدی(عج) تصریح شده است.

امام باقر(ع) فرمود:

وقتی قائم ما قیام كند دست [عنایت] خویش بر سر بندگان خدا نهد و به بركت آن، عقل و خرد آن‌ها به كمال رسد. (3)

در نتیجه همه‌ی خوبیها و زیباییها به دنبال كمال عقل انسان، به دست میآید.

از امام صادق(ع) درباره‌ی عقل پرسیدند؛ فرمود:

عقل، آن [حقیقتی] است كه به سبب آن، خداوند عبادت میشود و به [راهنمایی] آن، بهشت به دست میآید. (4)

آری؛در جامعه‌ی موعود و در سایه‌ی فرمانروایی حجت خدا، عقول انسان‌ها، میدان‌دار و سكّان‌دار تصمیم و اقدام خواهد بود. بدیهی است که عقلِ به كمال رسیده، جز به خوبی و زیبایی فرمان نمیدهد.

3. اتحاد و همدلی

طبق روایات در زمان بر پایی دولت مهدوی، جایی برای كینه و دشمنی، در دلهای بندگان خدا نخواهد ماند.

امیرالمؤمنین(ع) فرمود:

لَذَهَبْتِ الشَّحْناءُ مِنْ قُلُوبِ الْعِبادِ؛ (5)

كینه از دل‌های بندگان برود زیرا روزگار عدل و دادگری است و حقّی از كسی ضایع نمیشود. روزگار خردورزی و تعقّل است، نه عقل‌ستیزی و شهوت پرستی. امام صادق(ع) در وصف روزگار سبز مهدوی فرمود:

[در آن ایام] خداوند وحدت و اُلفت بین قلوب پریشان و پراكنده برقرار كند. (6)

اگر دست خدا در كار است، دیگر این فرمایش امام صادق(ع) عجیب نیست؛ آن حضرت فرمود:

وقتی قائم ما قیام كند، دوستی واقعی و صمیمیت حقیقی بیان میشود. هر نیازمندی دست میبرد و از جیب برادر ایمانی‌اش به مقدار نیاز برمی‌دارد و برادرش او را منع نمیكند. (7)

4. سلامت جسمی و روانی

یكی از مشكلات بشرِ امروز، بُروز بیماریهای سخت و غیرقابل علاج است. در دولت آن سَرور كه دانش به گونه‌ای شگفت پیشرفت میكند، هیچ بیماری لاعلاجی نمیماند و بهداشت و طب، رشد چشم‌گیری خواهد داشت.امام صادق(ع) فرمود:

هنگامی كه قائم قیام كند، خداوند بیماری‌ها را از مؤمنان دور میسازد و تندرستی را به آنان باز میگرداند. (8)

نیز به بركت وجود آن حضرت، بسیاری از بیماران شفا خواهند یافت.

امام باقر(ع) فرمود:

هر كس قائم اهلبیت مرا درك كند، اگر به بیماری دچار باشد، شفا مییابد و چنانچه دچار ناتوانی باشد، توانا و نیرومند میشود. (9)

5. خیر و بركت فراوان

در سایه‌ی حكومت آن حضرت، كویری نمیماند و همه‌ی زمینها جامه‌ی حیات و شادابی به تن میكند.

امام صادق(ع) فرمود:

خداوند به سبب او [امام مهدی(عج) ] بركات آسمان‌ها و زمین را جاری میكند. [در ایام دولت او] آسمان میبارد و زمین، دانه میدهد. (10)

این تحول چشمگیر و فراوانی بی‌نظیر به آن دلیل است كه روزگار حضرت مهدی(عج)، زمان جوانه زدن نهال پاكی و تقوا است.

قرآن كریم در این زمینه میفرماید:

وَلَوْ أَنَّ أَهْلَ الْقُرَى آمَنُوا وَاتَّقَوْا لَفَتَحْنَا عَلَيْهِمْ بَرَكَاتٍ مِنَ السَّمَاءِ وَالْأَرْضِ

و اگر مردم شهرها ايمان آورده و به تقوا گراييده بودند قطعا بركاتى از آسمان و زمين برايشان مى‏ گشوديم. (11)

6. ریشه‌كن شدن فقر

وقتی همه‌ی منابع زمینی برای امام مهدی(عج) آشكار شود و بركات آسمان و زمین بر مردم زمان او بی‌دریغ جریان یابد و به عدالت تقسیم گردد، جایی برای فقر و تهیدستی نمیماند و بشریت در دولت امام مهدی(عج) برای همیشه از چنگال فقر رها میشود. (12)

امام باقر(ع) فرمود:

[امام مهدی] هر سال دو بار به مردم میبخشد و در هر ماه دوبار به آن‌ها روزی [و نیاز زندگی] عطا میكند و [در این كار] به مساوات بین مردم عمل مینماید، تا اینكه [چنان مردم بی‌نیاز میشوند كه] هیچ كس نیازمند به زكات پیدا نمیشود! (13)

از روایات استفاده میشود كه عدم نیازمندی مردم به سبب روحیه‌ قناعت و بی‌نیازی روحی است. به بیان دیگر پیش از آنكه مردم از بیرون، صاحب مال فراوان شوند و بی‌نیاز گردند، روحِ بی‌نیازی، از درون در آن‌ها پیدا میشود و به آنچه خداوند از فضل خویش به آن‌ها عطا كرده، راضی و خشنود میشوند و چشمی به اموال دیگران نمی‌دوزند.

پیامبر اكرم(ص) پس از اینكه درباره‌ی بخشش امام مهدی(عج) به مردم احادیثی فرموده است، میافزاید:

خداوند،دلهای امت محمّد را از بی‌نیازی پُر میكند و عدالت او همه‌ی آن‌ها را در بر می‌گیرد؛ به گونه ای كه [حضرت مهدی (عج)] امر میكند تا ندا دهندهای اعلام كند«چه كسی نیازمند مال است؟» پس كسی از میان مردم بر نخیزد، مگر یك نفر.

امام [به او] میفرماید: «نزد خزانه‌دار برو و به او بگو: مهدی به تو فرمان میدهد كه به من مالی بدهی». پس خزانه‌دار به او میگوید: «جامه‌ات را بیاور»، تا اینكه وسط جامه‌اش را پُر میكند و چون آن را بر دوش میكشد، پشیمان میشود و میگوید: «چرا در میان امت محمد من از همه حریصتر باشم؟»… پس مال را بر میگرداند؛ ولی از او قبول نمیشود و به او گفته میشود: «ما آنچه عطا كردیم، باز پس نمیگیریم». (14)

7. حاكمیت اسلام و نابودی كفر

قرآن كریم در سه مورد وعده داده است كه خداوند متعال، دین مقدس اسلام را جهان‌گیر خواهد كرد:

هُوَ الَّذِي أَرْسَلَ رَسُولَهُ بِالْهُدَى وَدِينِ الْحَقِّ لِيُظْهِرَهُ عَلَى الدِّينِ كُلِّهِ (15)

او خدایی است كه پیامبرش را با هدایت و دین حق فرستاد، تا آن دین را بر همه ادیان پیروز كند و شكی نیست كه وعده خداوند انجام شدنی است.

امام باقر(ع) در توضیح آیه‌ی

وَقاتِلُوهُمْ حَتّی لاتَكُونَ فِتْنَةٌ وَیكُونَ الدّینُ كُلُّه لِلّه (16) فرمود:

تأویل این آیه هنوز نیامده است. هرگاه قائم ما قیام كند آن‌كس كه زمان او را در یابد، تأویل این آیه را خواهد دید. هر آینه[در آن زمان ]دین محمد به هر كجا كه شب میرسد، خواهد رسید [و عالَم گیر خواهد شد] به گونه ای كه بر سطح زمین، اثری از شرك نخواهد ماند، همان‌گونه كه خداوند فرموده [و وعده داده] است. (17)

البته این جهان‌شمولی اسلام، به سبب حقانیت اسلام است كه در روزگار حضرت مهدی(عج) هر چه بیشتر و بهتر آشكار خواهد شد و همگان را به خود جلب خواهد كرد، مگر آنان‌كه از روی عِناد و سركشی، سر به طغیان بردارند كه با شمشیر عدل مهدوی كه دست انتقام پروردگار است، روبه‌رو خواهند شد.

8. امنیت عمومی

امیرالمؤمنین(ع) فرمود:

به دست ما [و در حكومت ما] روزگارِ سختیها سپری می‌شود… چون قائم ما قیام كند، كینهها از دلها بیرون رود، حیوانات نیز با هم سازگاری كنند. [در آن روزگار، چنان محیط امنی ایجاد شود] كه زن، با همه‌ی زیب و زیور خود، از عراق تا شام برود… و چیزی او را نترساند. (18)

البته برای ما كه در روزگار بی‌عدالتیها و آزمندیها و كینه‌توزی‌ها به‌سر میبریم، تصور چنان دورانِ سبزی، بسیار دشوار است؛ ولی چنان‌كه گفته شد، اگر به عوامل آن همه بدی و زشتی بنگریم و بیندیشیم كه این عوامل در حاكمیت حكومت حق، ریشه‌كن خواهد شد، خواهیم دانست كه وعده‌ی الهی در تحقق جامعه‌ی امن و آرام، حتمی است.

خداوند متعال در قرآن كریم فرموده است:

خدا به كسانی از شما كه ایمان آوردهاند… وعده داده است كه به یقین در روی زمین، ایشان را خلیفه ]و حاكم[ كند… و پس از اینكه در ترس و نگرانی قرار داشتند، امنیت و آرامش را به ایشان عطا فرماید... . (19)

امام صادق(ع) در معنای این آیه فرمود:

این آیه، درباره‌ی قائم و یارانش نازل شده است. (20)

9. گسترش دانش

در دوران حكومت حضرت مهدی(عج)، اسرار علمی فراوان در علوم اسلامی و انسانی آشكار میشود و دانش بشری به گونه ای غیر قابل تصوّر توسعه مییابد.

امام صادق(ع) فرمود:

علم و دانش، بیست و هفت حرف است و همه‌ی آنچه پیامبران آورده‌اند، تنها دو حرف آن است و مردم تاكنون جز با آن دو حرف آشنایی ندارند. هنگامی كه قائم ما قیام كند، بیست و پنج حرف دیگر را بیرون آورده و در میان مردم گسترش دهد و آن دو حرف را نیز به آن‌ها ضمیمه ساخته و مجموع بیست و هفت حرف را منتشر می‌كند. (21)

بدیهی است كه در این شرایط، رشد و توسعه‌ی علمی در همه‌ی زمینهها برای انسان روی میدهد. در روایات متعدد، اشاراتی آمده است كه نشان میدهد فاصله‌ی دانش صنعتی در آن زمان، با صنعت كنونی، بسیار زیاد خواهد بود؛ همان‌گونه كه صنعت كنونی با قرنهای پیشین تفاوت چشمگیری دارد.

ویژگی های حكومت حضرت مهدی(عج)

1-قلمرو حكومت و مركز آن

تردیدی نیست كه حكومت حضرت مهدی(عج)حكومتی جهانی است. این حقیقتی است كه روایات فراوان، شاهد آن است، در این‌جا به گروه‌هایی از آن اشاره میكنیم.

الف.دسته اول: روایاتی مضمون آنها چنین است: مهدی(عج) زمین را پر از عدل و داد میكند؛ همان گونه كه پر از ظلم و جور شده باشد. (22) كلمه‌ی «زمین» (الأرض) سرتاسر كره خاكی را در بر میگیرد و هیچ دلیلی وجود ندارد كه معنای آن را به بخشی از زمین محدود كنیم.

ب. دسته دوم:روایاتی كه از تسلط امام مهدی(عج) بر مناطق مختلف جهان خبر داده است كه گستردگی و پراكندگی و اهمیت آن مناطق، حكایت از تسلط آن حضرت بر تمام جهان دارد و معلوم میشود كه نام بردن از شهرها و كشورها در روایات، از باب نمونه و مثال بوده و میزان درك مخاطبانِ روایات در آن زمان نیز لحاظ شده است.

در روایات مختلف از روم، چین، دیلم یا كوه‌های دیلم، ترك، سند، هند، قسطنطنیه، كابل شاه و خزر به عنوان مناطقی كه امام مهدی(عج) بر آن‌ها مسلط خواهد شد و آن‌ها را فتح خواهد كرد، نام برده شده است.(23)

ج.دسته سوم: روایات متعددی كه به روشنی از جهانی بودن حكومت حضرت مهدی(عج) خبر میدهد.

در سخنی از پیامبر اكرم(ص) آمده است كه خداوند متعال فرموده است:

من دین خود را به دست آن‌ها ]پیشوایان دوازده‌گانه[ بر همه‌ی آیینها پیروز میكنم و به دست ایشان، فرمان خود را [بر همه] چیره خواهم ساخت و به [قیام] آخرین آن‌ها سراسر زمین را از دشمنانم پاك خواهم كرد و او را بر مشرق و مغرب زمین فرمانروا خواهم گرداند . (24)

امام باقر(ع) فرمود: قائم از ما [خاندان پیامبر] است… [او كسی است كه] فرمانروایی او مشرق و مغرب [عالَم] را فرا خواهد گرفت و خداوند به دست او دین خود را بر همه‌ی ادیان غلبه میدهد، اگر چه مشركان را خوش نیاید. (25)

2-مركز حكومت

پایتخت حکومت جهانی حضرت مهدی(عج) ، شهر تاریخی كوفه است كه در آن زمان، وسعت زیادی خواهد یافت؛ به گونهای كه شهر نجف را كه در چند كیلومتری كوفه است، شامل میشود. به همین دلیل است كه در بعضی روایات، كوفه و در بعضی دیگر نجف به عنوان مركز حكومت آمده است.

امام صادق(ع) در ضمن روایتی طولانی فرمود: مركز حكومت او [حضرت مهدی] شهر كوفه خواهد بود و محل قضاوت او مسجد كوفه. (26)

3- مدت حكومت

حكومت خوبان كه با فرمانروایی امام مهدی آغاز میشود، تا پایان عمر دنیا ادامه خواهد یافت و دیگر روزگار ظلم و ظالمان تكرار نخواهد شد.

در سخنی از پیامبر گرامی خدا آمده است:

[(پس از آنكه مهدی(عج) به حكومت رسید] دولت(عج) او را دوام خواهم بخشید و پیوسته تا قیامت، روزگار [و حاكمیت زمین] را در دست اولیا و دوستان خود، دست به دست خواهم كرد. (27)

امام باقر(ع) فرمود: دولت ما آخرین دولت هاست. هیچ خاندان صاحبِ دولتی نمیماند، مگر اینكه پیش از ما، حاكم میشوند، تا وقتی [حكومت ما اهلبیت بر پا شد و]شیوه‌ی حكمرانی ما را دیدند، نگویند: اگر ما هم حاكم میشدیم، همین‌گونه عمل میكردیم. (28)

بنابراین مدت استمرار نظامِ الهیِ پس از ظهور، جدا از مدت حكومتِ شخصِ امام مهدی(عج) است كه مطابق روایات، آن حضرت باقی‌مانده‌ی عمر خود را حاكم بوده و سرانجام چشم از جهان فرو خواهد بست. تردیدی نیست كه مدت حكومت امام مهدی(عج) باید به قدری باشد كه امكان تحول جهانی و استقرار عدالت در همه‌ی مناطق عالَم وجود داشته باشد؛ ولی اینكه این هدف در چند سال قابل دسترسی است، قابل تخمین و گمانه‌زنی نیست .روایاتی كه مدت حكومت حضرت مهدی(عج) را بیان میكنند، بسیار گوناگونند. (29)

مرحوم علامه مجلسی میفرماید:

روایاتی را كه درباره‌ی مدت حكومت امام رسیده است باید با احتمال های زیر توجیه كرد: برخی روایات به تمام مدت حكومت اشاره دارد و برخی بر مدت ثبات و استقرار حكومت. بعضی مطابق سالها و روزهایی است كه ما با آن آشناییم و بعضی مطابق سالها و ماه‌های روزگار حضرت است كه طولانی میباشد و خداوند به حقیقت مطلب آگاه است. (30)

..........................................................................
1 . همان،ص 362.
2. قرآن مى‌فرمايد: إِنَّ اللَّهَ يَأْمُرُ بِالْعَدْلِ وَالْإِحْسَانِ ؛«به راستى كه خداوند به عدالت و نيكوكارى فرمان مى‌دهد» ؛سوره‌ نحل، آيه‌‌ 90.
3. بحارالانوار، ج 52، ص 336.
4. كافى، ج 1، ص 11.
5 . بحارالانوار، ج 52، ص 316.
6 . كمال الدين،ج 2، ص 548.
7 . بحارالانوار، ج 52، ص 372.
8 . همان، ص 364.
9. همان، ص 335.
10 . الغيبة للطوسى، ص 188.
11. سوره‌ اعراف، آيه‌ 96.
12 .منتخب الاثر، فصل 7، باب 3، 4، صص 589 ـ 593.
13. بحارالانوار، ج 52، ص 390.
14. همان، ص 92.
15. سوره ‌توبه، آيه‌ 33؛ سوره‌ فتح، آيه‌ 28؛ سوره‌ صف، آيه‌ 9.
16. و با آنان ]مشركان[ بجنگيد، تا اينكه ]در زمين[ فتنه و فسادى نماند و آيين همه، دين خدا شود؛سوره‌ انفال، آيه‌ 39.
17. بحارالانوار، ج 51، ص 55.
18 . خصال، باب اربعمائه، ح 10 ، ص 685.
19 . وَعَدَ اللَّهُ الَّذِينَ آمَنُوا مِنْكُمْ وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ لَيَسْتَخْلِفَنَّهُمْ فِي الْأَرْضِ كَمَا اسْتَخْلَفَ الَّذِينَ مِنْ قَبْلِهِمْ وَلَيُمَكِّنَنَّ لَهُمْ دِينَهُمُ الَّذِي ارْتَضَى لَهُمْ وَلَيُبَدِّلَنَّهُمْ مِنْ بَعْدِ خَوْفِهِمْ أَمْنًا يَعْبُدُونَنِي لَا يُشْرِكُونَ بِي شَيْئًا وَمَنْ كَفَرَ بَعْدَ ذَلِكَ فَأُولَئِكَ هُمُ الْفَاسِقُونَ ؛سوره‌ نور، آيه‌ 55.
20. الغيبة نعمانى،ج 1، ص 240.
21 . بحارالانوار، ج 52، ص 336.
22 . كمال الدين، باب 25، ح 1، 4، 5 و....
23 . الغیبه للنعمانى، ج 1،ص 330.
24. «لَأُظْهِرَنَّ بِهِمْ دِينِي وَ لَأُعْلِيَنَّ بِهِمْ كَلِمَتِي وَ لَأُطَهِّرَنَّ الْأَرْضَ بِآخِرِهِمْ مِنْ أَعْدَائِي وَ لَأُمَلِّكَنَّهُ مَشَارِقَ الْأَرْضِ وَ مَغَارِبَهَا»؛كمال‌الدين،ج 1، ص 256.
25 . همان، ح 16، ص 603.
26 . بحارالانوار، ج 53، ص 11.
27 . كمال‌الدين، ج 1، ص 477.
28 . الغيبة للطوسى، ج 1، ، ص 472.
29 . براى آگاهى از روايات، ر.ك: چشم اندازى به حكومت حضرت مهدى(عج)، ص173-175 رجوع شود.
30 . بحارالأنوار، ج 52، ص 280.

https://docs.mahdaviat.ir/