وقف در لغت به معني ايستادن و ساكن و حبس كردن است و در اصطلاح فقه، يعني حبس مايملك و جلوگيري از انتقال آن به ديگري، چه از راه فروش و چه از راه بخشش و در مقابل منافع و سود حاصل از آن را در راه خداوند قرار دادن است كه در واقع همان راه خدمت به مردم و گره‌گشايي مشكلات و سر و سامان دادن به وضعيت عادي و فرهنگي آنان مي‌باشد. شيخ طوسي در كتاب المبسوط وقف را چنين تعريف كرده است: «فالوقف تحبيس الاصل و تسبيل المنفعه» «وقف نگهداشتن اصل ملك و جاري ساختن منفعت است» تحبيس از ريشه حبس به معناي زنداني كردن، در قيد آوردن و جلوي آزادي چيزي را گرفتن است. چون با وقف شدن ملك، آزادي نقل و انتقال از آن گرفته مي‌شود. فقها وقف را در باب صدقات آورده‌اند و آن را نوعي از صدقه شمرده‌اند. در كتاب فقهي و مبحث مربوط به اقتصاد اسلامي، فصول و بخشهايي به وقف و انواع و شرايط آن اختصاص پيدا كرده و احكام و مقررات آن توضيح داده شده است. اهتمام وقف: براي وقف، اقسامي ذكر شده است كه به طور خلاصه به آن اشاره مي‌كنيم: وقف عام: وقفي است كه بر جهات و عناوين عام باشد. وقف خاص: وقفي است كه بر جهت خاص و عنوان خاصي باشد مانند: وقف بر اولاد ذكور و يا وقف بر محل يا فرد خاصي به نحوي كه انتفاع از آن خصوصي باشد. وقف انتفاع: وقفي است كه مقصود از آن درآمد مادي نباشد مانند احداث مسجد و حسينيه در زمين ملكي خود و يا زمين مواته. وقف منفعت: وقفي است كه مقصود از آن درآمد مادي است براي هزينه چيز ديگر مثل وقف دكان براي اداره مسجد، مدرسه و يا بيمارستان
اهداف عمومي وقف و آثار آن وقف ارتباط تنگاتنگي با مصالح عمومي دارد، مخصوصاً در جوامعي كه اختلاف طبقاتي در آن زيادي باشد. به وسيله وقف، ثروتمند به فقير مي‌انديشد و توانا به سراغ ناتوان مي‌رود و خيلي از نيازمنديهاي عمومي از اين راه مي‌تواند برطرف شود. اهداف عمومي كه مي‌تواند در وقف تحقق پيدا كند، از اين دست هستند: دستگيري مستمندان، كمك به محرومان، سامان دادن زندگي فرودستان، تعديل اقتصادي، هم سطح كردن زندگي مردمان، نشر علم و دانش، گسترش فرهنگ و آموزش به ويژه آموزش معارف اسلامي و مباني ديني، احداث و ايجاد مساجد، تكايا، كتابخانه‌ها، مدارس، بيمارستانها، پناهگاهها، مراكز عام المنفعه و اداره آنها، ايجاد و احداث راه‌ها و پل‌ها و... از جهت ديگر وقف كردن، صفات رذيله مثل حرص و دنياپرستي را ريشه كن مي‌كند و قناعت و نوعدوستي را مي‌پروراند، وقف كردن تعاون و كمك‌رساني افراد را جايگزين كشمكش و فخر فروختن مي‌كند. وقف كردن جامعه‌اي پر از عشق و نوعدوستي و فضيلت‌پروري به وجود مي‌آورد. سطح فكرها را بالا مي‌برد و درآمد موقوفه، تشنگان را سيراب و به مسافران در زير سايه‌سار نيكي، آرامش و آسايش مي‌بخشد. همان‌طور كه مشخص است اهداف وقف، در فقراء و معابد محدود نمي‌شود، بلكه اهداف عمومي مثل ايجاد و اداره مركز علمي و بيمارستانها و... را هم در پي دارد.
