مسأله 3174: اگر كسى چيزى را وقف كند، از ملك او خارج مىشود و خود او و ديگران، نمىتوانند آن را ببخشند يا بفروشند و كسى نيز از آن ملك، ارث نمىبرد. ولى در بعضى موارد كه در احكام خريد و فروش گفته شد، فروختن آن اشكال ندارد.

مسأله 3175: لازم نيست صيغهٴ وقف را به زبان عربى بخوانند، بلكه مثلاً اگر بگويد: خانهٴ خود را وقف كردم، و كسى كه خانه اى را براى او وقف كرده، يا وكيل و يا ولىّ او بگويد: قبول كردم، وقف صحيح است، ولى اگر براى افراد مخصوصى وقف نكند، بلكه مانند مسجد و مدرسه براى عموم وقف كند، يا مثلاً براى فقرا يا سادات وقف نمايد، قبول كردن كسى لازم نيست.

مسأله 3176: اگر ملكى را براى وقف معين كند و پيش از خواندن صيغهٴ وقف، پشيمان شود يا بميرد، وقف صحيح نيست.

مسأله 3177: لازم نيست وقف كننده، قصد قربت داشته باشد اگرچه بهتر است. امّا بنا بر احتياط بايد از هنگام خواندن صيغه، مال را براى هميشه وقف كند. و اگر مثلاً بگويد: اين مال بعد از مردنم وقف باشد چون از موقع خواندن صيغه تا مردنش، وقف نبوده، بنا بر مشهور صحيح نيست. و نيز اگر بگويد: تا ده سال وقف باشد و بعد از آن نباشد، يا بگويد: تا ده سال وقف باشد و بعد پنج سال وقف نباشد و دوباره وقف باشد، بنا بر مشهور وقف صحيح نمىباشد.

مسأله 3178: وقف در صورتى صحيح است كه آن را، به كسى كه براى او وقف شده يا وكيل يا ولىّ او بدهند. و اگر چيزى را براى اولاد صغير خود وقف كند و به قصد اينكه ملك آنان شود، از طرف آنها نگهدارى نمايد، وقف صحيح است.

مسأله 3179: اگر مسجدى را وقف كند، بنا بر احتياط بعد از آنكه يك نفر در آن مسجد نماز خواند، حكم وقف جارى مىشود.

مسأله 3180: وقف كننده بايد بالغ، عاقل، با قصد و اختيار باشد و شرعا بتواند در مال خود تصرف كند. بنا بر اين سفيهى كه مال خود را در كارهاى بيهوده صرف مىكند، چون حق ندارد در مال خود تصرف نمايد، اگر چيزى را وقف كند صحيح نيست.

مسأله 3181: اگر مالى را براى كسانى كه به دنيا نيامده اند وقف كند، درست نيست، ولى اگر براى زندگان و بعد از آنها، براى كسانى كه بعد به دنيا مىآيند وقف نمايد، مثلاً چيزى را براى اولاد خود وقف كند كه بعد از آنان، وقف نوادگان او باشد و هر دسته اى بعد از دستهٴ ديگر از وقف استفاده كنند، صحيح است.

مسأله 3182: اگر چيزى براى خودش وقف كند، مثلاً دكانى را وقف كند كه درآمدش را بعد از مرگ، براى او خرج نمايند صحيح نيست، ولى اگر مثلاً مالى را براى فقرا وقف كند و خودش فقير شود، مىتواند از منافع وقف استفاده نمايد.

مسأله 3183: اگر براى چيزى كه وقف كرده متولّى معين كند، بايد طبق قرار او رفتار نمايند و اگر معين نكند، چنانچه براى افراد مخصوصى، مثلاً بر اولاد خود وقف كرده باشد و آنها بالغ باشند، اختيار با خود آنان است و اگر بالغ نباشند، اختيار با ولىّ آنهاست. و براى استفادهٴ از وقف، اجازهٴ حاكم شرع لازم نيست.

مسأله 3184: اگر ملكى را مثلاً براى فقرا يا سادات وقف سازد، يا مالى را وقف كند كه منافعش براى خيرات مصرف شود، در صورتى كه براى آن، متولى معين نكرده باشد، اختيار آن با حاكم شرع است.

مسأله 3185: اگر ملكى را براى افراد مخصوصى، مثلاً بر اولاد خود وقف كند كه هر نسلى بعد از نسل ديگر از آن استفاده كنند، چنانچه متولى، آن را اجاره دهد و بميرد اجاره باطل نمىشود، ولى اگر متولّى نداشته باشد و يك نسل از كسانى كه ملك براى آنها وقف شده، آن را اجاره دهند و در بين مدت اجاره بميرند، اجاره باطل مىشود و در صورتى كه مستاجر كل مبلغ اجاره را داده باشد، باقى را پس مىگيرد.

مسأله 3186: اگر ملك وقف خراب شود، از وقف بودن بيرون نمىرود.

مسأله 3187: ملكى كه مقدارى از آن وقف است و مقدارى از آن وقف نيست، اگر تقسيم نشده باشد، حاكم شرع يا متولى وقف، مىتواند با نظر اهل خبره (كارشناس) سهم وقف را جدا كند.

مسأله 3188: اگر متولى وقف، خيانت كند و در آمد آن را به مصرفى كه معين شده، نرساند، حاكم شرع مىتواند، همراه با او ناظر امينى معين نمايد.

مسأله 3189: فرشى را كه مثلاً براى حسينيه وقف كرده اند، نمىشود براى نماز به مسجد ببرند، اگرچه آن مسجد نزديك حسينيه باشد.

مسأله 3190: اگر ملكى را براى تعمير مسجد وقف نمايند چنانچه آن مسجد احتياج به تعمير ندارد و انتظار نمىرود مدتى احتياج به تعمير پيدا كند، مىتوانند در آمد آن ملك را براى مسجدى كه احتياج به تعمير دارد مصرف كنند.