درختكاري از ديدگاه احاديث و روايات
در قرآن، حيات مجدد طبيعت بعد از مرگ ظاهري از نعمت‌هاي الهي و نشانه‌هاي خداوند براي اهل ايمان شمرده شده و يا به عنوان مثالي براي برپايي قيامت و معاد از آن ياد شده است. در اين مطلب به مناسبت 15 اسفند روز ملي درختكاري، بخشي از روايات مربوط به جايگاه و اهميت درختكاري در منابع ديني ارايه مي شود.
* كاشت درخت و آزاد كردن بنده
حضرت اميرالمومنين (ع) يك هزار بنده را از دسترنج خود در راه خدا آزاد كردند، به اين گونه كه نهال درخت مي كاشتند بعد آن را مي فروختند و از پول آن بنده مي خريدند و در راه خدا آزاد مي كردند و به آنان چيزي از مال خود ميبخشيد كه نيازي به مردم نداشته باشند. (ارشاد القلوب- ج1، ص: 253)
* كاشت درخت و وقف آن
بعضي از غلامان، به حضرت امير (ع) خبر دادند كه آب چشمهاي در يكي از باغها مي‌جوشد و مانند گردن شتر از آن چشمه آب بيرون آيد، سه مرتبه فرمود؛ وارثهاي آن چشمه را مژده دهيد، سپس حضرت چند گواه طلب كرد و آنان را گواه گرفت كه اين چشمه را در راه خدا وقف كردم تا پايان دنيا و فرمود: اين كار را كردم تا خدا آتش را از چهره من دور كند. معاويه خواست همان نخلستان را از حضرت امام حسن (ع) به دويست هزار دينار خريداري كند حضرت فرمود؛ چيزي از آن را نميفروشم زيرا پدرم آن را در راه خدا وقف كرده است. (ارشاد القلوب- ج1، ص: 253)
* كاري حلال‌تر از درختكاري نيست
مردي از امام صادق (ع) پرسيد: شنيده ام زراعت مكروه است؟ امام صادق (ع) فرمودند: [اين گونه نيست بلكه] زراعت كنيد، درختكاري كنيد به خدا قسم كاري از آن پاك‌تر و حلال‌تر نيست! (كافي ج 5)
*بهره‌مندي ثواب
رسول اكرم (ص) در ضمن حديثي مي‌فرمايند: كسي كه درختي بكارد، مادامي كه يك نفر از بندگان خدا از آن درخت استفاده ببرد اجر و ثواب شامل او مي‌شود. (مستدرك الوسائل ج 13، ص 460 )
*درخت دنيا و بهشت
رسول خدا (ص) در اين رابطه فرمودند: كسي كه درختي بكارد خداوند نيز براي او در بهشت درختي مي‌كارد. پيامبر اكرم (ص) در جاي ديگر مي فرمايند: كسي كه درختي بكارد يا چاهي حفر كند يا زمين مرده اي را زنده كند، پس از جانب خدا و رسول (ص) پاداش نصيب او مي‌شود.(من لا يحضرالفقيه، ج 3، ص 240)
امام حسن (ع) نيز فرمودند: نخل و درخت براي خانواده درختكار، بركت است و براي بازماندگان پس از آنان نيز اگر شكرگزار خداوند باشند نيز بركت است.(كنزالعمال، ج 12، ص 339، حديث 35306)
*ثواب به اندازه ميوه‌هاي درخت
رسول اكرم (ص) فرمودند: هر كسي كه درختي بكارد و درخت ميوه دهد، خداوند به اندازه ميوه هاي آن درخت به او ثواب مي‌دهد. (مستدرك الوسائل،ج13، ص 460)
*درخت و صدقه جاريه
رسول اكرم (ص) فرمود: هر كسي چيزي بكارد، هيچ انسان و يا مخلوقي از آن نمي‌خورد، مگر اين‌كه براي كسي كه آن را كاشته صدقه مي‌باشد. (گلهاي جاويدان، هزار كلمه قصار، ص 341)
پيغمبر اكرم (ص) نيز فرمود: اگرشخصي از اين عالم رحلت كند، كارهاي او كه در اين دنيا انجام ميداده همه قطع و بريده مي‌شود، مگر سه چيز كه بعد از فوت او از آن بهره مي‌برد و بر حسناتش افزوده مي‌شود: اول صدقه جاريه، يعني آن كارهايي كه انجام داده و آثارش باقي است و مردم از آن بهرهمند ميشوند، مانند: مسجد و ساير بناهاي خير يا حفر قنوات و غرس اشجار يا احداث راه براي عبور مردم و امثال اينها كه مادام كه آثارش باقي است و مردم از آن بهرهمند ميشوند، ثواب در نامه عمل آن كس ثبت ميكند. (ارشاد القلوب- ص 52)
امام صادق (ع) فرمود: شش چيز است كه مومن پس از مرگ خود از آن سود مي‌برد، فرزند صالح كه برايش آمرزش خواهد، قرآني كه خوانده شود، چاه آبي كه بكند و درختي كه بكارد و صدقه آبي كه جاري سازد و روش نيكي كه از آن پيروي شود. (امالي شيخ صدوق- ص 169)
*شصت‌هزار درخت
حضرت علي (ع) در بيست و پنج سال عزلت و خانه‌نشيني، به حفاري قنات و درختكاري مشغول بودند و شصت هزار نخل كاشتند. (مقدمه نخج الفصاحة،چاپ دوم،ص 84)
* نهال هاي بهشتي
از ابو ايوب انصاري از رسول خدا (ص) روايت شده كه فرمود: شبي كه به معراج رفتم و در آسمانها سير داده شدم، ابراهيم خليل الرحمن (ع) عبورش به من افتاد و گفت: به امت خود امر نما كه از نهال هاي بهشت (در زمين آن) بسيار بنشانند، زيرا زمين بهشت، پهناور و خاك آن پاكيزه است حضرت فرمود؛ به ابراهيم گفتم: نهال هاي بهشت چيست؟ گفت: گفتن لا حول و لا قوة الا باللَّه. (طرائف الحكم يا اندرزهاي ممتاز، ج2، ص: 377)
امام باقر از پدرانش نقل كرده كه رسول خدا (ص) بر مردي گذشت كه در باغش درخت مي‌كاشت فرمود؛ آيا مي خواهي تو را راهنمايي كنم به كشت درختي كه ريشه آن برجاتر و ميوهاش زودرستر و خوشمزهتر و در انفاق پاياتر باشد؟ عرض كرد بله يا رسول اللَّه (ص) پدر و مادرم قربانت، آن حضرت فرمود درهنگام بامداد و عصر بگو سبحان اللَّه و الحمد للَّه و لا اله الا اللَّه و اللَّه اكبر كه اگر آن را بگويي به هر تسبيحي 10 درخت از انواع ميوهها در بهشت خواهي داشت و آنها باقيات و صالحاتند. آن مرد در ادامه عرض كرد يا رسول الله تو گواه باش اين باغ من وقفي است، آن را براي فقراي مسلمان كه در صفه اند وقف كردم.(امالي شيخ صدوق كمرهاي، ص: 203)
* برگرفته از مركز خبر حوزه فراهنگ** 1883**1588