روحانیت و عاشورا

محمود مهدی پور

محرم ماه تجدید حیات اسلام و دهه عاشورا فصل ریزش رحمت بیکران الهی و بهار معرفت و عترت نبوی است. ایمان و اخلاق و ارزش ها در سایه فرهنگ عاشورایی تقویت می شود و کفر و نفاق ظلم و گناه به شدّت تضعیف می گردد، نام پیشوای شهیدان، مشعلی است که راه را روشن می سازد و شرک و ظلم و نفاق از آن می گریزد.

عالمان دین و مبلغان اسلام دو برنامه مهم را در این ماه پر برکت دنبال می کنند:

1. برنامه تعلیم و تفسیر حقایق دین

2. برنامه اصلاح و تهذیب اخلاقی جامعه

هر سال خورشید پر فروغ حسینی و چراغ هدایت عاشورا بر آفاق زندگی بشریت نور می پاشد و از قلب شهر ها تا اعماق روستاها را تحت تأثیر شگفت انگیز خویش قرار می دهد. بر اساس وظیفه الهی، روحانیون و طلاب حوزه های علوم اسلامی، از فرصت الهی ماه محرم بهره می گیرند و فعالیت های تبلیغی، آموزشی و تربیتی خویش را در شهرها و روستا ها و در همه مراکز تجمّع مسلمین، آغاز می کنند.

1. اقامه نماز جماعت 2. اقامه عزای سالار شهیدان و تبیین فلسفه قیام حسینی 3. تبلیغ پیام قرآن و علوم قرآنی 4. برگزاری جلسات شناخت تاریخ صد اسلام و عبرت های عاشورا 5. آموزش احکام دین 6. برگزاری جلسات دعا و شرح احادیث معصومین: از کارهای عمومی مبلغان گرامی است.

روحانیون اعزامی با یاری مدیران مساجد و هیئات دینی، انجمن های اسلامی و افراد متدین در جای جای ایران و جهان اسلام مجالس سخنرانی تشکیل می دهند و در زمینه عقاید، اخلاق، تاریخ اسلام، احکام شرعی، آداب معاشرت اسلامی و مسائل سیاسی مورد نیاز روشنگری می کنند. نقش این مجالس در تقویت دینداری، شبهه زدایی، امیدبخشی و آگاهی آفرینی و تحکیم و عدالت و اخلاق و تجدید حیات دینی جامعه و در یک سخن در اقامه معروف ها و کاهش منکرات قابل انکار نیست.

هدف اصلی در همه این تلاش ها، ایجاد رابطه بین خدا و بندگان او و تقویت و تحکیم این ارتباط است. شیاطین درونی و بیرونی، همیشه می کوشند، بندگان خدا را از پیمودن مسیر تکامل و تقرب به آستان قدس ربوبی باز دارند. حوزه های علوم اسلامی و مبلغان و مبلغات دینی وظیفه دارند در فرصت های مناسب مثل ماه محرم به یاری بندگان خدا برخیزند و آب زلال قرآن و حدیث را به تشنگان جامعه بشری برسانند، قصد قربت و انگیزه معنوی، تواضع و فروتنی، دانشوری و هنرمندی، برنامه ریزی و تلاش و تکاپوی بیشتر، ضامن اثرگذاری عمیق تر مبلغان است.

نیازهای مخاطبان فعالیت های تبلیغی را در دو گروه اصلی می توان دسته بندی کرد:

1. نیازهای ثابت و همیشگی

2. نیازهای موردی و مقطعی

مبلغان آگاه هم به نیازهای ثابت و همیشگی توجه دارند و هم با آگاهی از نیاز روز و فضای فرهنگی جامعه خوراک فکری لازم را ارائه می دهند.

«فرهنگ کوثر» ضمن احترام به همه نیروهای جبهه فرهنگی اسلام و دعا و آرزوی توفیق برای خدمتگزاران اسلام و مسلمین سرفصل های مناسب تبلیغ در ماه محرم 1429ق را بدین شرح به محضر شما تقدیم می دارد:

1. اهمیت قیام حسینی و بزرگداشت عاشورا در زندگی مسلمانان و تاریخ جهان

2. اهمیت مساجد و نقش آن در آگاهی، دینداری و برادری.

3. قرآن، محور و مدار فرهنگ و زندگی مسلمانان

4. خطر سلطه فرهنگی کفار بر اندیشه مسلمین

5. اهمیت احادیث معصومین: و ضرورت حدیث شناسی و آشنایی با اندیشه و سیره اهل بیت:

6. نهج البلاغه کتاب اندیشه و زندگی

7. نقش امام سجاد(علیه السلام) در زندگی امت اسلامی

8. صحیفه سجادیه راهنمای نیایش و خودسازی

9. کتب حدیثی شیعه از جمله اصول کافی، کتاب عقیده و عمل.

10. ضرورت کتابخوانی و مطالعه و گزینش کتاب های خوب

11. هشدار نسبت به مقوله نرم افزار ها، سایت و معرفی سایت ها و نرم افزارهای اسلامی

12. هشدار نسبت به خطراتی که نسل جوان را تهدید می کند. در دو بخش: 1. تهاجم فرهنگی 2. ابتذال و فساد اخلاقی و بی حجابی و فرهنگ غربی.

13. ضرورت دشمن شناسی و معرفی دشمنان امروز مسلمین، (شیطان، آمریکا، انگلیس، یهود، وهابیت) و ضرورت تبرّی از کفر و نفاق و گناه.

14. وظایف جوانان و دانش آموزان مسلمان در دنیای امروز، تقویت ایمان، تقویت توانایی علمی، ضرورت خودسازی اخلاقی و اتحاد و همکاری.

15. نقش بانوان در ایجاد جامعه اسلامی و امر به معروف و نهی از منکر .

16. خدمات امام حسین(علیه السلام) به اسلام و مسلمین.

17. اخوت و برادری مسلمانان، راهکار ها، موانع و نقش دشمنان در تفرقه افکنی.

18. نقش گناهان در مشکلات دنیوی و اخروی و ضرورت توبه و استغفار.

19. راهکارهای امر به معروف و نهی از منکر در شرایط امروز (حضوری، تلفنی، نامه نگاری، اینترنت، پیام کوتاه، و ...).

20. نقش ایمان و دین شناسی در سعادت انسان (عقاید دینی، حکومت دینی، اخلاق دینی)

21. راه های شناخت دین خدا (عقل، قرآن، فطرت، سخنان معصومین: و فتوای عالمان ربّانی.

22. نقش عدالت در تکامل فرد و جامعه و نمونه های عدالت علوی:

23. نقش عبادت در زندگی انسان و نمونه های عبادات سیدالشهداء و یاران حضرت.

24. ضرورت علم و ایمان در زندگی و رابطه علم و دین و الگوی کامل برای انسان ها.

25. اهمیت امامت و رهبری و نقش معنوی چهارده معصوم: در جهان آفرینش.

26. نقش پیامبران و امامان: در ایجاد ارتباط بین انسان و خدای عزّوجل.

27. نقش کار و تولید در عزّت اسلامی و توجه امام حسین(علیه السلام) به مسئله عزت اسلامی.

28. نقش قناعت در استقلال و تکامل اخلاقی.

29. حمایت از محرومان در فرهنگ اسلامی و انفاق و احسان در زندگی امام حسین(علیه السلام).

30. اسراف، آفت بزرگ عدالت و اخلاق.

31. نقش ولایت فقیه در اتحاد و اقتدار مسلمین.

32. مشکلات امروز دنیای اسلام، در فلسطین، عراق، افغانستان و وظیفه مسلمانان در برابر آن.

امام حسین(علیه السلام) شناسی

مهمترین وظیفه مبلغان شناخت و معرفی سیدالشهدا(علیه السلام) است ولی هر کس از یک زاویه به سیمای ملکوتی سرور شهیدان و عاشورا نگاه می کند. گاهی رنج و مصیبت های سیدالشهدا در جریان قیام کربلا و ستم های فراوان و مظلومیت امام حسین(علیه السلام) مورد توجه و تحلیل قرار می گیرد. گاهی روح حماسه و غیرت و شجاعت امام حسین(علیه السلام)، قلب و اندیشه گزارشگران و عاشورا پژوهان را شیفته و شیدای خویش می کند.

گاهی اوج ایثار و فداکاری و گذشت و مردانگی حسین بن علی(علیه السلام)، مورخان و محققان را شگفت زده می کند. گاهی تواضع و فروتنی قهرمان عاشورا، زمین و زمان را به خشوع و تسلیم وا می دارد.

گاهی بلاغت و فصاحت و ادبیات بلند و خطابه های عمیق امام، خطیبان و مصلحان اجتماعی را به شگفت وامی دارد.

گاهی مردم دوستی، مهربانی و لطف و محبت امام، دلهای پیر و جوان را فتح می کند و قلب رئوف پیشوای شهیدان محور پژوهش و تأمل و گفتگو قرار می گیرد.

گاهی صبوری و شکیبایی پسر فاطمه3 فرشتگان آسمان و زمین را به حیرت می افکند. گاهی دانش و آگاهی امام شهیدان محور سخن و گفتگو مبلغان و محققان و عاشورا پژوهان قرار می گیرد.

گاهی فعالیت های نظامی و هنر دفاع و ستیز در دشوارترین شرایط در زندگی امام موضوع پژوهش محققان علوم دفاعی قرار دارد. گاهی زهد و ساده زیستی و زندگی مردمی آن حضرت سوژه اندیشه و سخن و قلم می شود. گاهی ویژگی ها و آمار و ارقام نیروهای دو جبهه حق و باطل در جریان عاشورا محور تحقیق و کند وکاو علمی قرار می گیرد. و خلاصه هر کس به زبانی سخن از وصف آفتاب عاشورا می گوید و هر کس به میزان فهم و درک خویش اهداف و آرمان های حسینی را می فهمد و به قدر ایمان و اخلاص و توان خویش از زلال فرات و کوثر حسینی سیراب می نوشد.

معارف حسینی را به دو بخش مهم می توان تقسیم کرد:

1. اندیشه هایی که حسین(علیه السلام) به جهان آموخت.

2. بایدها و نباید هایی که امام به بشریت اعلام کرد.

رهنمودهای سید الشهدا، دارای دو بخش نظری و عملی است. بخش نظری شامل چگونه دیدن خدا، پیامبران، انسان، جهان، دنیا و آخرت (معارف فکری و عقیدتی) است و بخش عملی، فقه، اخلاق و آداب زندگی قرآنی را در بر دارد.

این مسئله که بر سید الشهدا چه گذشت؟ همیشه و هر ساله محور سخنرانی های عموم ذاکران و مدّاحان اهل بیت: است. ولی اندیشه ها و رهنمودهای حسینی برای زندگی بشریت کمتر مورد توجه قرار می گیرد و اندکی از عاشورا پژوهان به این دو بخش زندگی ساز از حادثه کربلا پرداخته اند.

انسان ها همیشه بخش مشهود و محسوس عالم را بیشتر و آسان تر می فهمند ولی بخش پنهان و غیبی حوادث عالم را که اتفاقاً مهم تر و تأثیرگذارتر است کمتر جستجو می کنند، و اندکی درست می یابند.

این رسالت عالمان دین و مبلغان معارف اسلامی است که بر اساس سیره و سخن امام عاشورائیان و مبانی قرآن و عترت: درس ها و اندیشه های عاشورایی را به فرزندان معنوی سرور شهیدان بیاموزند. و فرهنگ عاشورا را بدور از تحریف و پیرایه های جاهلانه و مغرضانه در اختیار بشریت قرار دهند.

نقل صحیح و کامل سخنان امام حسین(علیه السلام)، بهترین خدمت به بشریت مظلوم و بهترین خدمت به سیدالشهدا(علیه السلام) است. از این رو به مرزبانان فرهنگ عاشورا پیشنهاد می کنیم، اندیشه های حسینی و رهنمودهای حسینی را بر اساس کتاب «فرهنگ جامع سخنان امام حسین(علیه السلام)» محور مجالس و محافل محرّم و صفر قرار دهند و پیام ها و درس های حسینی را بدون هر گونه کاهش و افزایش به امت اسلامی برسانند. درس های چهل گانه زیر می تواند مبلغان دین را در ایفای وظیفه خویش یاری کند.

درس های حسینی(علیه السلام)

1. درس عرفان حسینی.

2. درس دشمن شناسی امام.

3. درس استقامت امام.

4. درس قرآن محوری امام.

5. درس معروف گرایی.

6. درس منکر ستیزی.

7. درس توحید باوری.

8. درس معاد مداری.

9. درس مردم دوستی.

10. درس زهد و ساده زیستی.

11. درس غیرت دینی.

12. درس جهاد و مبارزه مکتبی.

13. درس مدیریت جهادی.

14. درس عدالت گرایی.

15. درس آزادگی.

16. درس آمادگی رزمی.

17. درس دعا و نیایش.

18. درس خطابه و سخنوری.

19. درس تاریخ ادیان توحیدی.

20. درس عترت شناسی.

21. درس امامت شناسی.

22. درس نبوت و پیامبرشناسی.

23. درس شناخت جریان های انحرافی روز (بنی امیه، معاویه و یزید).

24. درس مردم شناسی (شناخت علایق، اخلاق و رفتار مردم عراق).

25. درس ارزیابی ارزش ها و نقد افکار حاکم.

26. درس تسلیت و دلداری رنج دیدگان.

27. درس بهشت شناسی.

28. درس جهنّم شناسی.

29. درس شهید و شهادت شناسی.

30. درس مسئولیت عالمان.

31. درس شجاعت و دلاوری.

32. درس استغفار.

33. درس تلاوت قرآن.

34. درس احسان و انفاق.

35. درس دنیاشناسی.

36. درس مبانی دنیاگرایی.

37. درس مبانی آخرت گرایی.

38. درس سپاس گزاری و قدردانی.

39. درس وفاداری.

40. درس حق الناس.

برای هر کدام از این درس ها در سیره و سخن امام شواهد فراوان وجود دارد، مهم آن است که فرهنگ سخنان آن بزرگوار را همراه داشته باشیم. والسلام