ماه رمضان نهمین ماه از ماههای قمری است. در شریعت اسلام، روزه در این ماه بر کسانی که توانایی بر آن دارند واجب است و این ماه در بین ماههای قمری از فضیلت خاص برخوردار است.
واژه رمضان از ریشه «رمض» و به معنای شدت تابش آفتاب بر خاک است. گفته می شود علت اين تسميه آنست كه عرب ماهها را با زمانى كه در آن واقع شوند نامگذارى كرده اند و در زمان نامگذاری رمضان گرما شدت داشته است.[۱] در برخی روایات رمضان یکی از اسمهای خداوند دانسته شده است.[۲]
فضیلت ماه رمضان
در بین ماههای قمری ماه رمضان برای مسلمانان از اهمیت بیشتری بر خوردار است. ماه رمضان در روایات اسلامی برترین ماه[۳] و ماه خدا[۴] و ماه میهمانی خدا[۵] دانسته شده است. شب قدر که برترین شب سال است در این ماه قرار دارد[۶] و قرآن کریم در این ماه به صورت دفعی بر رسول خدا صلی الله علیه و آله نازل شده است.[۷] همچنین در این ماه روزه بر مسلمانان واجب شده است.[۸]
برکات ماه رمضان
ماه رمضان ماه رحمت، مغفرت و اجابت دعا است. روزهای این ماه بهترین روزها و شبهایش بهترین شبها و ساعات آن بهترین ساعات است. نفسهای مؤمنان روزه دار در این ماه تسبیح خدا و خواب ایشان عبادت و عملشان مورد قبول خداوند است[۹] و پاداش آن در این ماه بسیار بیشتر از ماههای دیگر است.[۱۰]
اعمال ماه رمضان
روزه در این ماه بر کسانی که توانایی بر آن دارند واجب است.[۱۱] در این ماه سفارش بسیاری به اجتناب از گناهان و محرمات الهی[۱۲] و انجام کارهای نیک[۱۳] شده است. اعمالی که در این ماه اهمیت بیشتری دارند عبارتند از تلاوت قرآن،[۱۴] انفاق،[۱۵] اعتکاف،[۱۶] افطاری دادن به روزه داران،[۱۷] نماز،[۱۸] توبه، استغفار و دعا.[۱۹]
حوادث و رویدادهای مهم ماه رمضان
برخی از حوادث و رویدادهای مهم این ماه عبارتند از:
پانویس
- قاموس قرآن، ج4، ص123
-
- الكافي، ج7، ص، 390
-
- بحار الانوار، ج93، ص349
-
- الكافي، ج7، ص379
-
- امالي شیخ صدوق، ص93
-
- سوره قدر، آیات: 1 تا 4
-
- سوره بقره، آیه 185
-
- سوره بقره، آیه 183
-
- امالی شیخ صدوق، ص93
-
- الكافي، ج7، ص381
-
- امام سجّاد عليه السلام :خداوند ، پنج چيز را واجب كرده است و جز نيكو و زيبا، واجب نكرده است : نماز، زكات، حج، روزه و ولايت ما اهل بيت.(بحار الأنوار، ج23، ص105 )
-
- امام على عليه السلام: گفتم : اى پيامبر خدا! برترينِ كارها در اين ماه چيست؟ فرمود: «اى ابو الحسن! برترينِ كارها در اين ماه ، پرهيز از حرام هاى خداست».(امالی شیخ صدوق ص95)
-
- پيامبر خدا صلى الله عليه و آله:كسى كه در ماه رمضان ، يكى از كارهاى نيك را انجام دهد ، همچون كسى است كه هفتاد واجب از واجبات خدا را انجام داده است و هر كس در اين ماه ، واجبى از واجبات خدا را انجام دهد، همچون كسى است كه هفتاد واجب از واجبات خداى متعال را در ماه هاى ديگر انجام داده است.(امالی شیخ صدوق ص41)
-
- رسول خدا می فرمایند: پاداش خواندن یک آیه از قرآن در این ماه به اندازه ختم قرآن در ماههای دیگر است.(امالی شیخ صدوق ص95)
-
- امام صادق عليه السلام: هر كس در ماه رمضان صدقه اى بدهد، خداوند هفتاد نوع بلا را از او بر مى گرداند. (ثواب الأعمال و عقاب الأعمال،شیخ صدوق,ص:142)
-
- .پيامبر خدا صلى الله عليه و آله:اعتكاف ده روز ماه رمضان، برابر دو حج و دو عمره است.(من لا يحضره الفقيه، ج2، ص: 188)
-
- امام کاظم علیه السلام می فرمایند: افطاری دادن به برادر روزه دارت از روزه گرفتن برای تو بهتر است. (الكافي، ج7، ص: 387)
-
- امام صادق عليه السلام می فرمایند: چون ماه رمضان مى آمد، پيامبر خدا بر نمازش مى افزود. من نيز مى افزايم؛ پس شما هم بيفزاييد(تهذيب الأحكام، ج3، ص: 60)
-
- امام على عليه السلام:در ماه رمضان ، زياد استغفار و دعا كنيد ؛ امّا دعا ، كه به سبب آن ، بلا از شما دور مى شود ، و امّا استغفار ، كه گناهانتان را محو مى كند.(الكافي، ج7، ص: 440)
-
منابع
1. قاموس قرآن، قرشى بنايى، على اكبر، تهران، دار الكتب الاسلامية، چاپ ششم، 1412 ق.
2. ثواب الأعمال و عقاب الأعمال،محمد بن على ابن بابويه(شیخ صدوق)، قم: دار الشريف الرضي للنشر،چاپ دوم،1406 ق.
3. الكافي، كلينى، محمد بن يعقوب، قم: دار الحديث،چاپ اول،ق 1429.
4. بحار الأنوار، مجلسى، محمد باقر، بيروت:دار إحياء التراث العربي،چاپ دوم، 1403 ق.
5. امالي، ابن بابويه، محمد بن على(شیخ صدوق)، تهران: كتابچى، چاپ ششم، 1376 ش.
6. تهذيب الأحكام، طوسى، محمد بن الحسن، تهران: دار الكتب الإسلاميه، چاپ چهارم،1407 ق.
7. من لا يحضره الفقيه، ابن بابويه، محمد بن على(شیخ صدوق)، قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسين حوزه علميه قم، چاپ دوم، 1413 ق.
منبع - دانشنامه اسلامی