بسم الله الرحمن الرحیم
چهل حدیث گرانبها از حضرت امام جعفر صادق (ع)
1- محاسبهي روزانهي نفس
حق علي کل مسلم يعرفنا أن يعرض عمله في کل يوم و ليلة علي نفسه فيکون محاسب نفسه، فان رأي حسنة استزاد منها، و ان رأي سيئة استغفر منها لئلا يخزي يوم القيمة.
بر هر مسلماني که ما را بشناسد سزاوار است که در هر شبانهروز عملش را بر خود عرضه دارد و خود حسابگر خويش باشد، اگر حسنه ديد بر آن بيفزايد، و اگر گناه ديد از آن آمرزش خواهد تا اينکه روز قيامت رسوا نشود.تحف العقول ص301
2- استقامت
لو أن شيعتنا استقاموا لصافحتهم الملائکة، و لأظلهم الغمام، و لأشرقوا نهارا، و لأکلوا من فوقهم و من تحت أرجلهم، و ما سألوا الله شيئا الا أعطاهم.
اگر شيعيان ما استقامت ميورزيدند، هر آينه فرشتگان با آنها دست ميدادند، و ابر بر آنها سايه ميانداخت، و در روز ميدرخشيدند و ازبالای سر و زير پاي خود روزي ميخوردند، و چيزي از خدا نميخواستند مگر اينکه به آنها ميداد.تحف العقول ص302
3- مفاسد نيرنگ و حسادت
من غش أخاه و حقره و ناواه جعل الله النار مأواه، و من حسد مؤمنا انماث الايمان في قلبه کما ينماث الملح في الماء. هر که با برادرش نيرنگ ورزد و او را کوچک شمارد و با او در افتد خداوند آتش را جايگاهش گرداند، و هر که بر مؤمني حسد برد ايمان در دلش آب شود چنان که نمک در آب حل ميشود.تحف العقول ص303
4- پارسايي، کوشش و کمک به مؤمنان
لا تذهبن بکم المذاهب فو الله لا تنال ولايتنا الا بالورع و الاجتهاد في الدنيا و مواساة الاخوان في الله، و ليس من شيعتنا من يظلم الناس.
مسلکها و مذهبها شما را نبرند، به خدا سوگند به ولايت ما نتوان دست يافت جز با پارسايي و کوشش در دنيا، و ياري دادن برادران براي خدا، و کسي که به مردم ستم کند، شيعهي ما نيست.تحف العقول ص303
5- نتيجهي اعتماد به خدا
من يثق الله يکفه ما أهمه من أمر دنياه و آخرته و يحفظ له ما غاب عنه، و قد عجز من لم يعد لکل بلاء صبرا و لکل نعمة شکرا و لکل عسر يسرا.
هر که به خدا اعتماد ورزد، خدا مهم دنيا و آخرتش را کفايت کند و هر چه از او غايب است برايش حفظ کند. درمانده و ناتوان است هر که براي هر بلا صبري، و براي هر نعمت شکري، و براي هر دشواري آسانيي ندارد.تحف العقول ص304
6- دستورهاي اخلاق عملي
صل من قطعک، و أعط من حرمک، و أحسن الي من أساء اليک و سلم علي من سبک، و أنصف من خاصمک، واعف عمن ظلمک کما أنک تحب أن يعفي عنک، فاعتبر بعفو الله عنک؛ ألا تري أن شمسه أشرقت علي الابرار و الفجار. و أن مطره ينزل علي الصالحين و الخاطئين.
با کسي که از تو بريده بپيوند، و به آن که از تو دريغ کرده بخشش کن، و با کسي که به تو بدي کرده نيکي کن، و به کسي که به تو دشنام داده سلام کن، و با کسي که به تو دشمني ورزيده انصاف ورز، و کسي که تو را ستم ورزيده عفو کن همچنان که دوست داري که از تو گذشت شود پس به عفو خدا از خودت عبرت گير؛ آيا نبيني که آفتابش بر نيکان و بدان هر دو ميتابد و بارانش بر شايستگان و ناشايستگان ميبارد؟! تحف العقول ص304
7- گفتار آرام و آهسته
و اخفض الصوت، ان ربک الذي يعلم ما تسرون و ما تعلنون، قد علم ما تريدون قبل أن تسألوه.
صدايت را فرود آر، زيرا خدايي که نهان و آشکار را ميداند سؤال ناکرده ميداند که شما چه ميخواهيد.تحف العقول ص305
8- بهشت و جهنم، خير و شر واقعي
ألخير کله أمامک، و ان الشر کله أمامک، و لن تري الخير و الشر الا بعد الآخرة، لأن الله جل و عز جعل الخير کله في الجنة و الشر کله في النار، لأنهما الباقيان.
تمام خير در برابر تو و تمام شر نيز در برابر توست، و خير و شر را نبيني، مگر بعد از آخرت، زيرا که خداوند عزوجل تمام خير را در بهشت و تمام شر را در دوزخ قرار داده، زيرا که اين دواند که باقياند.تحف العقول ص305
9- جلوه و چهرهي اسلام
ألاسلام عريان فلباسه الحياء و زينته الوقار و مروءته العمل الصالح و عماده الورع، و لکل شيء أساس و أساس الاسلام حبنا أهل البيت.
اسلام، برهنه است، لباسش حيا و زيورش وقار و جوانمردياش عمل صالح و ستونش پارسايي است، و براي هر چيزي پايهاي است و پايهي اسلام، دوستي ما اهل بيت است.تحف العقول ص307
10- عمل براي آخرت
اعمل اليوم في الدنيا بما ترجوا به الفوز في الاخرة.
امروز در دنيا کاري کن که به وسيلهي آن اميد کاميابي در آخرت را داشته باشي.تحف العقول ص307
11- پاداش ياري دوستان اهل بيت
لا يبقي أحد ممن أعان مؤمنا من أوليائنا بکلمة الا أدخله الله الجنة بغير حساب.
در روز قيامت کسي نماند که به مؤمني از دوستان ما [هر چند] با گفتن کلمهاي کمک کرده باشد، مگر اين که خداوند او را بيحساب به بهشت داخل گرداند.
12- پرهيز از ريا و جدال و دشمني
اياک و المراء فانه يحبط عملک، و اياک و الجدال فانه يوبقک، و اياک و کثرة الخصومات فانها تبعدک من الله.
از رياکاري بپرهيز که عملت را از بين برد، و از جدال بپرهيز که هلاکت گرداند، و از خصومتها و دشمنيها بپرهيز که تو را از خدا دور کند.تحف العقول ص309
13- پاکيزگي روح، ابزار تشخيص مؤمن
ان الله جل و عز اذا أراد بعبد خيرا طيب روحه فلا يسمع معروفا الا عرفه و لا منکرا الا أنکره، ثم قذف الله في قلبه کلمة يجمع بها أمره.
بيگمان، خداوند عزوجل چون خير بندهاي را خواهد روحش را پاک گرداند به طوري که هيچ معروفي به گوشش نرسد مگر آنکه آن را بشناسد و هيچ منکري را نشنود جز آنکه زشتش داند، سپس کلمهاي به دلش الهام کند که کارش را بدان فراهم آرد.
تحف العقول 312
14- درخواست عافيت از خدا
فسئلوا ربکم العافية و عليکم بالدعة و الوقار و السکينة و الحياء.
از پروردگارتان عافيت بخواهيد و نرمش و وقار و آرامش حيا را حفظ کنيد. تحف العقول 313
15- نفس دعا، عمل است
أکثروا من الدعاء، فان الله يحب من عباده الذين يدعونه، و قد وعد عباده المؤمنين الاستجابة، والله مصير دعاء المؤمنين يوم القيمة لهم عملا يزيدهم به في الجنة.
زياد دعا کنيد، زيرا خداوند بندگان دعا کنندهي خود را دوست دارد و به بندگان مؤمنش وعدهي اجابت داده است، و خداوند در روز قيامت دعاي مؤمنان را از کردارشان محسوب دارد و در بهشت بر پاداش آنها بيفزايد.314 تحف العقول
16- دوستي بينوايان مسلمان
و عليکم بحب المساکين المسلمين، فان من حقرهم و تکبر عليهم فقد زل عن دين الله والله له حاقر ماقت، و قد قال أبونا رسول الله صلي الله عليه و آله و سلم «أمرني ربي بحب المساکين المسلمين منهم».
بر شما باد به دوستي مستمندان مسلمان، زيرا هر کس آنان را کوچک بدارد و بر آنها تکبر ورزد، به راستي که از دين خدا لغزيده و خدا کوچک کننده و زبون کنندهي اوست، و پدر ما رسول خدا صلي الله عليه و آله و سلم فرموده: «پروردگارم به من دستور داده است که مستمندان مسلمان را دوست بدارم.»315 تحف العقول
17- ريشه کفر
اياکم أن يحسد بعضکم بعضا فان الکفر أصله الحسد.
از حسد ورزي به يکديگر بپرهيزيد، زيرا ريشهي کفر، حسد است. 315 تحف العقول
18- اعمال محبت آور
ثلاث تورث المحبة: ألدين و التواضع و البذل.
سه چيز است که محبت آورد: قرض دادن، فروتني، و بخشش. 316 تحف العقول
19- اعمال دشمني آور
ثلاثة مکسبة للبغضاء: النفاق و الظلم و العجب.
سه چيز است که دشمني ميآورد: دورويي، ستم و خودبيني. 316 تحف العقول
20- نشانههاي سه کس
ثلاثة لا تعرف الا في ثلاثة مواطن: لا يعرف الحليم الا عند الغضب و لا الشجاع الا عند الحرب، و لا أخ الا عند الحاجة.
سه کساند که شناخته نشوند جز در سه جا:
بردبار شناخته نشود جز به هنگام خشم، و شجاع شناخته نشود جز به وقت نبرد، و برادر شناخته نشود جز به وقت نياز.
316 تحف العقول
21- نشانههاي نفاق
ثلاث من کن فيه فهو منافق و ان صام و صلي: من اذا حدث کذب، و اذا وعد أخلف. و اذا ائتمن خان.
سه چيز است در هر که باشد منافق است، اگر چه روزه بدارد و نماز بخواند: آنکه چون سخن گويد دروغ گويد، و چون وعده کند خلاف ورزد، و چون امينش دانند خيانت نمايد. 316 تحف العقول
