بسم الله الرحمن الرحيم

دعای مطالعه

«اَللهُمَّ اَخْرِجْنی مِنْ ظُلُماتِ الْوَهْمِ وَ اَ كْرِمْنی بِنُورِ الْفَهْمِ اَللهُمَّ افْتَحْ عَلَیْنا اَبْوابَ رَحْمَتِکَ وَ انْشُرْ عَلَیْنا خَزائِنَ عُلُومِکَ بِرَحْمَتِکَ یا اَرْحَمَ الرّاحِمینَ.»(1)

(خدایا، مرا از تاریکی های وَهم خارج کن و به نورِ فهم گرامیام بدار!

خدایا، درهای رحمتت را به روی ما بگشا و خزانه های علومت را بر ما باز کن، به مهربانیات ای مهربانترینِ مهربانان!)

ص: 2

تقدیم به ارواح قدسیِ ائمۀ معصومین (علیهم السلام) ، به ویژه مولا و مقتدای زمان، حضرت بقیةالله الاعظم (عجل الله تعالی فرجه الشریف) ؛ شهدای انقلاب اسلامی و دفاع مقدس؛ مدافعان مظلوم حرم اهل بیت (علیهم السلام) و زائران آستان ملکوتیِ امام علی بن موسی الرضا (علیه السلام) !

ص: 3

آینۀ صداقت

انتظارات امام صادق (علیه السلام) از شیعیان

ص: 4

فهرست

مقدمه..... 7

1. دوستان راستین... 9

2. در جستجوی آخرت... 10

3. بیم نعمت....... 11

4. ستمگران تقرب....... 12

5. نعمت استقامت ...... 13

6. اهل بهشت ..... 13

7. امید و خوف ..... 14

8. نشاط درخشان ...... 15

9. خواب نیاز ....... 15

10 . دام شیطان..... 16

11 . اندیشۀ آخرت... 17

12 . حاجات نجات....... 18

13 . پارسایی و ولایت .... 19

14 . نشانِ شیعه .... 19

15 . جفای تظاهر .... 21

ص: 5

16 . ایمان و عمل ... 21

17 . ذخیرۀ بهشت...... 23

18 . ویژگی های مؤمن....... 23

19 . پوشش صبر ....... 27

20 . خورشید خداوند.... 29

21 . صدقۀ شُهرت....... 30

22 . راز رستگاری....... 32

23 . نماز تواضع... 35

24 . اساس اسلام...... 36

25 . راه بهشت.... 37

مسابقۀ فرهنگی آینۀ صداقت ...... 40

ص: 6

مقدمه

هدایت و تربیت نسل جوان نیز در هر جامعه، به لحاظ اهمیتی که دارد امروزه بیش از گذشته مورد توجه اندیشمندان و دلسوزان جوامع مختلف قرار گرفته است. جوان دارای خصوصیات عاطفی، اجتماعی و جسمانی است. حساسیت، تنوع خصلت های رفتاری، هیجانهای درونی، علاقه شدید به دوستی با همسالان، الگوپذیری و تقلید، افتخار به شخصیت و تشخ صطلبی و میل به آزادی، شم های از ویژگی های اوست. با توجه به این ویژگی ها، سخنان و دستورالعمل های و شیوۀ رفتاری امام صادق (علیه السلام) برای جوانان و برخورد با آنان، بهترین نسخۀ شفا بخش و راهگشاست.

در این میان، یکی از راهکارهای بسیار جامع، نامۀ مشهور امام صادق (علیه السلام) خطاب به شیعیان و رهروان از طریق عبدالله بن جندب(1) است که ابعاد متفاوتی از

ص: 7

زندگی انسان باتقوا را به تصویر کشیده است. این اثر به گوشه ای از وظایف و مسئولیت های شیعیان از زبان امام صادق (علیه السلام) اشاره کرده و در واقع، بخشی از انتظارات ائمۀ معصومین (علیهم السلام) ، به خصوص امام ششم، از شیعیان را بازگو کرده است. مسلماً ادعای زبانی شیعه بودن نمی تواند ما را در جرگۀ پیروان راستین آن امامان هدایت قرار دهد و لازمۀ این کار پیروی عملی از آموزه های آنان است که همان آموزه های قرآنی و پیامبر است.

این سفارش ها نامه ای است که ارزش بارها و بارها خواندن دارد و می تواند برنامۀ کاملی برای زندگی هر فردی قرار گیرد. علاوه بر این سیرۀ عملی پیشوایان معصوم (علیهم السلام) در تعامل با خانواده، اطرافیان، همسایگان، دوستان، دشمنان و به طور كلی جامعه را به ما گوشزد می کند.

از ویژگی های این کتاب شکل و آهنگ موعظه و خطابه گونه آن است که فهم آن را برای عموم آسان می سازد و مضامین نامۀ امام (علیه السلام) براى فهم عموم مردم در قالب 25 بند به زبان عربی، همراه با ترجمۀ فارسی آورده شده است.

ص: 8

سفارش های 25گانۀ امام صادق (علیه السلام) به شیعیان از طریق عبدالله بن جندب(1)

انس گرفته اند و از هرچه دنیاپرستان به آن دل بسته اند، بیزارند. آن هایند دوستان واقعى ما که به وسیلۀ ایشان، هر آشوبى برطرف و هر بلایى رفع مى شود.»

که افسوس خطاکاران را نخورد به واسطۀ مال دنیایى که به آن ها داده شده. خوشا به حال بنده اى که در جست وجوى آخرت است و براى آن کوشش مى کند. خوشا به حال کسى که دل بسته به آرزوهاى دروغ نیست. سپس فرمود: «خدا رحمت کند گروهى را که چراغ درخشان و راهنماى مردم بودند. مردم را به وسیلۀ اعمال خود به سوى ما دعوت می کردند و تمام قدرت خویش را به کار مى بردند و از کسانى نبودند که اسرار ما را فاش می کنند.»

می ترسند و بیم آن دارند نعمت هدایتى که به آن ها ارزانى شده، از آن ها سلب شود. وقتى به یاد نعمت هاى خدا مى افتند، می ترسند و بیمناک هستند و هرگاه آیات خدا بر آن ها تلاوت شود، ایمانشان افزودن می شود. به سبب آنچه آنان مشاهده می کنند از نفوذ قدرت پروردگار، بر پروردگار خویش توکل دارند.

5. نعمت استقامت

یَا ابْنَ جُنْدَبٍ لَوْ أَنَّ شِیعَتَنَا اسْتَقَامُوا لَصَافَحَتْهُمُ الْمَلَائِکَةُ وَ لَأَظَلَّهُمُ الْغَمَامُ وَ لَأَشْرَقُوا نَهَاراً وَ لَأَکَلُوا مِنْ فَوْقِهِمْ وَ مِنْ تَحْتِ أَرْجُلِهِمْ وَ لَمَا سَأَلُوا اللَّهَ شَیْئاً إِلَّا أَعْطَاهُمْ.

ای پسر جندب، اگر شیعیان ما استقامت بورزند، ملائکه با آن ها مصافحه خواهند کرد، ابر بر سرشان سایه می افکند، روزهایى روشن و تابان دارند، از بالا و پایین نعمت بر آن ها فرومی ریزد و هرچه از خدا بخواهند، به ایشان مى بخشد.

می داند بگوید و دربارۀ آنچه نمی داند یا بر او مشتبه است، ساکت باشد، اهل بهشت است.

رهایى یابند.] هم شوق به ثواب در دل هایشان وجود دارد و هم خوف از عذاب.»

گفت: «پسرم، بپرهیز از خواب؛ چون در روزى که مردم به اعمال خود نیاز دارند، خواب تو را نیازمند می کند.»

گزاردن نمازهایی است که خدا واجب کرده است. آگاه باش، همانا خداوند به چیزى مانند گام برداشتن در راه نیکى به برادران و دیدار آن ها بندگى نشده است. واى بر غفلت کنندگان از نماز؛ خواب رفتگان در خلوت ها و آن ها که در زمان ضعف دین، خدا و نشانه هایش را تمسخر مى کنند. آن ها هیچ بهره اى در آخرت ندارند. خداوند در روز قیامت با آن ها سخن نمى گوید، به آن ها نگاه نمى کند، آن ها را نمى بخشد و برای آن ها عذابى دردناک است.»

(آخرت) را ناچيز شمرده و به خاطر بهرۀ اندک (دنيا) از پروردگارش رویگردان شده است. هرکه به برادر خود خیانت کند و او را تحقیر نماید و به او ستم کند، خداوند جهنم را جایگاهش قرار می دهد و هرکه به مؤمنى حسد ورزد، ایمانش نابود مى شود؛ چنان که نمک در آب حل می گردد.

13. پارسایی و ولایت

یَا ابْنَ جُنْدَبٍ بَلِّغْ مَعَاشِرَ شِیعَتِنَا وَ قُلْ لَهُمْ لَا تَذْهَبَنَّ بِکُمُ الْمَذَاهِبُ. فَوَ اللَّهِ لَا تُنَالُ وَلَایَتُنَا إِلَّا بِالْوَرَعِ وَ الِاجْتِهَادِ فِی الدُّنْیَا وَ مُوَاسَاةِ الْإِخْوَانِ فِی اللَّهِ وَ لَیْسَ مِنْ شِیعَتِنَا مَنْ یَظْلِمُ النَّاسَ.

پسر جندب، به شیعیان ما ابلاغ کن و به آن ها بگو که این طرف و آن طرف نروید. به خدا سوگند به ولایت ما نمی رسید، مگر با ورع و کوشش در دنیا و مواسات با برادرانِ در راه خدا. از شیعیان ما نیست کسى که به مردم ستم روا دارد.

مَدِینَةً فَسَلْ عَمَّنْ لَا یُجَاوِرُهُمْ وَ لَا یُجَاوِرُونَهُ. فَذَلِکَ مُؤْمِنٌ کَمَا قَالَ اللَّهُ <وَ جاءَ مِنْ أَقْصَا الْمَدِینَةِ رَجُلٌ یَسْعى>.(1) وَ اللَّهِ لَقَدْ کَانَ حَبِیبَ النَّجَّارِ وَحْدَهُ.

ای پسر جندب، شیعیان ما با امتیازاتى شناخته می شوند: بخشش به برادران و خواندن پنجاه رکعت نماز در شبانه روز (نمازهای واجب و نافله)؛ نیز شیعیان ما مانند سگ زوزه نمى کشند و مانند کلاغ طمع کار نیستند. همسایۀ دشمنان ما نمی شوند و از آن ها درخواستی نمی کنند؛ گرچه از گرسنگى بمیرند. شیعیان ما ماهى بى فلس نمی خورند و بر روى کفش مسح نمی کنند و مواظب نماز ظهر هستند و شراب نمی خورند. عبدالله بن جندب گفت:«فدایتیان شوم، چنین اشخاصى را در کجا بیابم؟» فرمودند: «در قلۀ کوه ها و اطراف شهرها. وقتى وارد شهرى شدى، جویا شو از کسى که با کسى رفت وآمد ندارد؛ مؤمن اوست. چنان که خداوند فرموده است: ’در همین وقت، مردی از آن سر شهر، دوان دوان آمد... .‘ به

ص: 20

خدا قسم، آن مرد که آمد، حبیب نجار بود که باشتاب آمد و مردم را متوجه پیروى از پیامبران کرد.»

مَنْ یَشاءُ إِلى صِراطٍ مُسْتَقِیمٍ>.(1)

ای پسر جندب، دوستی تو در راه خدا باشد و به ریسمان محکم چنگ بزن و با هدایت، خود را حفظ کن تا پذیرفته شود؛ زیرا خداوند می فرماید: «همین من، آمرزندۀ کسی هستم که توبه کند و ایمان بیاورد و خطاهایش را با عمل صالح جبران کند و در مسیر درست قرار گیرد.» بنابراین شرط پذیرش اعمال، مؤمن بودن شخص است و شرط پذیرش ایمان، عمل کردن است. هیچ عملی جز با یقین نیست و هیچ یقینی جز با فروتنی نیست و معیار تحقق آن ها هدایت است. پس هرکه هدایت شود، عملش پذیرفته می شود و این گونه است که به آسمان پرواز می کند:«و خداوند هرکه را بخواهد، به راه راست هدایت می کند.»

جِوَارِهِ، فَلْتَهُنْ عَلَیْکَ الدُّنْیَا وَ اجْعَلِ الْمَوْتَ نُصْبَ عَیْنِکَ وَ لَا تَدَّخِرْ شَیْئاً لِغَدٍ وَ اعْلَمْ أَنَّ لَکَ مَا قَدَّمْتَ وَ عَلَیْکَ مَا أَخَّرْتَ .

ای پسر جندب، اگر مایلى همسایۀ خدا شوى و در فردوس هم جوار خدا باشى، باید دنیا در نظرت بى ارزش باشد و پیوسته مراقب مرگ باشى و چیزى را براى فردا ذخیره نکنى. بدان مال تو آن هاست که جلوتر بفرستى و به ضرر توست هرچه باقى بگذارى.

مَا خَلَّفْتَهُ وَرَاءَ ظَهْرِکَ وَ اقْنَعْ بِمَا قَسَمَهُ اللَّهُ لَکَ وَ لَا تَنْظُرْ إِلَّا إِلَى مَا عِنْدَکَ وَ لَا تَتَمَنَّ مَا لَسْتَ تَنَالُهُ فَإِنَّ مَنْ قَنِعَ شَبِعَ وَ مَنْ لَمْ یَقْنَعْ لَمْ یَشْبَعْ وَ خُذْ حَظَّکَ مِنْ آخِرَتِکَ وَ لَا تَکُنْ بَطِراً فِی الْغِنَى وَ لَا جَزِعاً فِی الْفَقْرِ وَ لَا تَکُنْ فَظّاً غَلِیظاً یَکْرَهُ النَّاسُ قُرْبَکَ وَ لَا تَکُنْ وَاهِناً یُحَقِّرُکَ مَنْ عَرَفَکَ وَ لَا تُشَارَّ مَنْ فَوْقَکَ وَ لَا تَسْخَرْ بِمَنْ هُوَ دُونَکَ وَ لَا تُنَازِعِ الْأَمْرَ أَهْلَهُ وَ لَا تُطِعِ السُّفَهَاءَ وَ لَا تَکُنْ مَهِیناً تَحْتَ کُلِّ أَحَدٍ وَ لَا تَتَّکِلَنَّ عَلَى کِفَایَةِ أَحَدٍ وَ قِفْ عِنْدَ کُلِّ أَمْرٍ حَتَّى تَعْرِفَ مَدْخَلَهُ مِنْ مَخْرَجِهِ قَبْلَ أَنْ تَقَعَ فِیهِ فَتَنْدَمَ وَ اجْعَلْ قَلْبَکَ قَرِیباً تُشَارِکُهُ وَ اجْعَلْ عِلْمَکَ وَالِداً تَتَّبِعُهُ وَ اجْعَلْ نَفْسَکَ عَدُوّاً تُجَاهِدُهُ وَ عَارِیَّةً تَرُدُّهَا فَإِنَّکَ قَدْ جُعِلْتَ طَبِیبَ نَفْسِکَ وَ عُرِّفْتَ آیَةَ الصِّحَّةِ وَ بُیِّنَ لَکَ الدَّاءُ وَ دُلِلْتَ عَلَى الدَّوَاءِ فَانْظُرْ قِیَامَکَ عَلَى نَفْسِکَ وَ إِنْ کَانَتْ لَکَ یَدٌ عِنْدَ إِنْسَانٍ فَلَا تُفْسِدْهَا بِکَثْرَةِ الْمِنَنِ وَ الذِّکْرِ لَهَا وَ لَکِنِ أَتْبِعْهَا بِأَفْضَلَ مِنْهَا فَإِنَّ ذَلِکَ أَجْمَلُ بِکَ فِی أَخْلَاقِکَ وَ أَوْجَبَ لِلثَّوَابِ فِی آخِرَتِکَ وَ عَلَیْکَ بِالصَّمْتِ تُعَدَّ حَلِیماً جَاهِلًا کُنْتَ أَوْ عَالِماً فَإِنَّ الصَّمْتَ زَیْنٌ لَکَ عِنْدَ الْعُلَمَاءِ وَ سَتْرٌ لَکَ عِنْدَ الْجُهَّالِ.

پسر جندب، هرکس خود را از کسب وکار خویش محروم کند، براى دیگران جمع می کند؛ هرکه پیرو

ص: 24

هواى نفس خویش شود، پیرو دشمن خود شده است؛ هرکه به خدا اعتماد کند، خداوند کار دنیا و آخرتش را کفایت می کند و در غیبت او نگهبان منافع اوست. ناتوان است هرکه براى هر پیش آمدى صبرى و براى هر نعمتى شکرى و براى هرگونه سختى، آسانى آماده نکرده باشد. خود را شکیبا بدار در هر بلا یا مصیبتى که در فرزند یا مال تو پیش آید. خدا امانت خود را می گیرد و آنچه داده است، بازپس می گیرد تا در آن ها صبر و شکر تو را بیازماید. چنان به خدا امیدوار باش که تو را به معصیت و گناه واندارد و چنان از خدا بترس که از رحمت او مأیوس نباشى. مبادا فریب حرف نادانان را بخورى و نه فریب ستایش او را بخورى و موجب تکبر و خودخواهى تو شود و خودپسند شوى؛ زیرا بهترین اعمال، عبادت و تواضع است. مبادا ثروت خود را به باد دهى و مال دیگران را اصلاح کنى به وسیله آنچه بعد از خود می گذارى. قانع باش به آنچه خدا روزی ات کرده و توجه نداشته باش، مگر به آنچه نزد توست. آرزوى آنچه به آن نمی رسى را

ص: 25

نداشته باش. هرکه قانع باشد، سیر مى شود و هرکه قانع نباشد، سیر نمی شود. بهرۀ خود را از آخرت خویش بگیر.

در ثروت متکبر نباش و در فقر ناراحت. نه درشت خو و سخت گیر باش که مردم از نزدیک شدن به تو بپرهیزند و نه فرومایه و پست باش که هرکه تو را می شناسد، تحقیرت کند. با فرادست خود نزاع مکن و فرودست خود را مسخره نکن. با کسانى کهبه حق چیزى را دارند، نزاع نکن. نه پیرو سفیهان باش و نه خوار و بی مقدار و زیردست هرکس. به اعتماد هرکسی متکى نباش. در هر کار، پیش از آنکه در آن گام نهی و پشیمان شوی، راه درست ورود و خروجش را پیدا کن. دلت را خویشاوندی بدان که با او [در کارها] شریکی و کردارت را پدری بدان که باید در پی اش روانه شوی و نفس خود را دشمنى بدان که با او پیکار می کنى و یک عاریه اى که باید آن را برگردانى. تو خود طبیب خویشى: علامت تندرستى را مى شناسى و درد را تشخیص می دهى و به دوا واردى. متوجه وظیفۀ خود باش. اگر به کسى کمکى کرده اى، آن را با منت نهادن

ص: 26

زیاد و پیوسته یادآورى کردن، نابود نکن؛ ولى دنبالۀ آن را با نیکى بهترى ادامه بده. این کار شایسته تر است برایت از نظر اخلاقى و موجب ثواب در آخرت مى شود. خاموشی پیشه کن تا بردبارت شمرند؛ خواه نادان باشی خواه دانا؛ زیرا سکوت در پیشگاه دانشمندان زیوری برای توست و نزد نادانان، ستر و پوششی.

النَّاسِ کَالْأَرْبَابِ وَ انْظُرُوا فِی عُیُوبِکُمْ کَهَیْئَةِ الْعَبِیدِ. إِنَّمَا النَّاسُ رَجُلَانِ: مُبْتَلًى وَ مُعَافًى. فَارْحَمُوا الْمُبْتَلَى وَ احْمَدُوا اللَّهَ عَلَى الْعَافِیَةِ.»

ای پسر جندب، عیسى بن مریم (علیه السلام) به یاران خود گفت: «اگر یکی از شما از کنار برادرش بگذرد و ببینید که جامه اش از روى شرمگاهش کنار رفته، آیا تمام لباسش را کنار می زنید تا کاملاً دیده شود یا آن را مى پوشانید؟» گفتند: «مى پوشانیم.» عیسى (علیه السلام) گفت: «نه، همۀ آن را آشکار می کنید.» فهمیدند عیسى (علیه السلام) منظورش مثلى بوده. عرض کردند: «منظور شما چیست؟» گفت: «یکى از شما متوجه این عمل برادر خود مى شود؛ ولى آن را نمى پوشاند. این واقعیتی است که می گویم. به اين خواسته نمى رسيد، مگر با رهاكردن چيزهايى كه ميل و شهوتتان به دنبال آن هاست. به آرزوى خود نمی رسید، مگر باصبر بر آنچه ناپسند شماست. از نگاه کردن خوددارى کنید که این نگاه در دل، بذر شهوت مى پاشد و کافى است که از این راه گرفتار فتنه شوید. خوشا به حال کسى که بینش خود را در دل قرار دهد، نه در دیده.

ص: 28

به عیب هاى مردم همچون ارباب ها نگاه نکنید؛ ولى عیب هاى خود را چون بندگان در نظر بگیرید. مردم دو نوع اند: گرفتار و آسوده؛ به کسى که گرفتار است، رحم کنید و خدا را سپاس گزارید بر سلامتى و آسایش.»

خودت عبرت بگير. آيا نمى بينى خورشيد خداوند بر خوبان و بدان مى تابد و بارانش بر صالحان و مجرمان نازل مى شود؟

مردم تو را اجر آشکار دهد؛ در روزی که بی خبری مردم از صدقه ات به تو زیانی نرساند.

[خدای را] آهسته بخوان؛ زیرا او پروردگاری است که هرچه آشکار و نهان کنید، می داند و حتی قبل از درخواست، بر خواسته هاتان داناست.

هنگام روزه داری، غیبت کسی را مکن و روزه های خود را به ستم میالای و همانند کسی مباش که برای جلب نظر مردم روزه می گیرد. چنین کسانی، چهره هاشان غبارآلود، موهاشان پریشان و دهان هاشان خشک است تا مردم بدانند که آنان روزه اند.

أَنْ یَشْکُرَ اللَّهَ وَ لَا یَکْفُرَهُ وَ أَنْ یَذْکُرَ اللَّهَ وَ لَا یَنْسَاهُ وَ أَنْ یُطِیعَ اللَّهَ وَ لَا یَعْصِیَهُ لِلْقَدِیمِ الَّذِی تَفَرَّدَ لَهُ بِحُسْنِ النَّظَرِ وَ لِلْحَدِیثِ الَّذِی أَنْعَمَ عَلَیْهِ بَعْدَ إِذْ أَنْشَأَهُ مَخْلُوقاً وَ لِلْجَزِیلِ الَّذِی وَعْدَهُ وَ الْفَضْلِ الَّذِی لَمْ یُکَلِّفْهُ مِنْ طَاعَتِهِ فَوْقَ طَاقتِهِ وَ مَا یَعْجِزُ عَنِ الْقِیَامِ بِهِ وَ ضَمِنَ لَهُ الْعَوْنَ عَلَى تَیْسِیرِ مَا حَمَلَهُ مِنْ ذَلِکَ وَ نَدَبَهُ إِلَى الِاسْتِعَانَةِ عَلَى قَلِیلِ مَا کَلَّفَهُ وَ هُوَ مُعْرِضٌ عَمَّا أَمَرَهُ وَ عَاجِزٌ عَنْهُ قَدْ لَبِسَ ثَوْبَ الِاسْتِهَانَةِ فِیمَا بَیْنَهُ وَ بَیْنَ رَبِّهِ مُتَقَلِّداً لِهَوَاهُ مَاضِیاً فِی شَهَوَاتِهِ مُؤْثِراً لِدُنْیَاهُ عَلَى آخِرَتِهِ وَ هُوَ فِی ذَلِکَ یَتَمَنَّى جِنَانَ الْفِرْدَوْسِ وَ مَا یَنْبَغِی لِأَحَدٍ أَنْ یَطْمَعَ أَنْ یَنْزِلَ بِعَمَلِ الْفُجَّارِ مَنَازِلَ الْأَبْرَارِ. أَمَا إِنَّهُ لَوْ وَقَعَتِ الْوَاقِعَةُ وَ قَامَتِ الْقِیَامَةُ وَ جَاءَتِ الطَّامَّةُ وَ نَصَبَ الْجَبَّارُ الْمَوَازِینَ لِفَصْلِ الْقَضَاءِ وَ بَرَزَ الْخَلَائِقُ لِیَوْمِ الْحِسَابِ، أَیْقَنْتَ عِنْدَ ذَلِکَ لِمَنْ تَکُونُ الرِّفْعَةُ وَ الْکَرَامَةُ وَ بِمَنْ تَحِلُّ الْحَسْرَةُ وَ النَّدَامَةُ فَاعْمَلِ الْیَوْمَ فِی الدُّنْیَا بِمَا تَرْجُو بِهِ الْفَوْزَ فِی الْآخِرَةِ.ای پسر جندب، همۀ خوبی ها و همۀ بدی ها در مقابل توست. نتیجۀ خوبى و بدى را نخواهى دید، مگر بعد از آخرت؛ زیرا خداوند تمام نتایج خوبی ها را در بهشت و همۀ بدی ها را در جهنم قرار داده. این دو پایدار و باقى هستند. بر کسى که خداوند او را هدایت بخشیده، به ایمان گرامى اش

ص: 32

داشته، ارشادش کرده، به او بینشى عطا کرده که نعمت هاى پروردگار را درمى یابد، علم و حکمتى بخشیده که امر دنیا و آخرت خود را تدبیر کند، لازم است از خداوند سپاسگزارى کند، این نعمت ها را کفران نکند، به یاد خدا باشد و فراموش نکند، مطیع او باشد و مخالفت نکند. تمام این کارها را به جبران این انجام دهد که خداوند از پیش به او لطف داشته و نعمت و عنایتى که جدیداً به او ارزانى فرموده و به وجودش آورده و آن گران الطافى که به او وعدۀ عنایت داده و مشمول فضل خویش کرده، به این طور که بیش از قدرت و طاقتش تکلیف نکرده و ضامن کمک شده براى او در برابر همین مقدارى که تکلیف کرده، تشویق به کمک نموده بر همین مقدار کم تکلیف. با این حال، اين انسان [همو كه مشمول هدايت و ايمان و رشد شد]، از فرمان او روی گردان، از انجام وظيفه اش درمانده، جامۀ سهل انگارى و بى اعتنایى ميان خود و خدا پوشيده، مطيع هوىوهوس شده، رهسپار راه شهوات گشته، سراى دنيا را بر آخرت ترجيح داده است و با اين حال، آرزوى باغ

ص: 33

بهشت دارد؟! با اینکه سزاوار نیست انسان مقام ابرار را با عمل مجاز آرزو کند.

متوجه باش وقتى قیامت برپا شود، هنگام محشر فرارسد، ترازوى عدالت براى داورى برپا گردد و مردم براى حساب آماده شوند، خواهى فهمید مقام و موقعیت متعلق به چه شخصى است و حسرت و ندامت مربوط به که است. امروز عملى را در دنیا انجام ده که امید رستگارى به وسیلۀ آن در آخرت دارى.

ای پسر جندب، خداوند در بعضى از وحى هاى خود فرموده که من نماز کسى را مى پذیرم که در مقابل عظمتم تواضع کند، از شهوت ها به خاطر من چشم بپوشد، روزش را به یاد من به پایان برد، بر مردم فخر نفروشد، گرسنه را سیر و برهنه را بپوشاند، بر گرفتار رحم کند و غریب را پناه دهد. نور چنین شخصى مانند خورشید می درخشد. در تاریکی ها برایش نور و در جهالت حلم و بردبارى قرار می دهم. با عزت خود او را حفظ می کنم و با ملائکۀ خویش محفوظش می دارم. مرا صدا می زند، جوابش را می دهم. از من درخواست مى کند، عطایش مى کنم. چنین بنده اى در نزد من همچون بهشت برین است که میوه اى بهتر از آن وجود ندارد و متغیر نیست.

ای پسر جندب، اسلام عریان است و لباس آن حیا، زینتش وقار، مروتش عمل صالح و پایه اش ورع است. هرچیزى اساسى دارد و اساس اسلام محبت ما اهل بیت (علیهم السلام) است.

الْأَرائِکِ یَنْظُرُونَ>.(1) فَلَا یَبْقَى أَحَدٌ مِمَّنْ أَعَانَ مُؤْمِناً مِنْ أَوْلِیَائِنَا بِکَلِمَةٍ إِلَّا أَدْخَلَهُ اللَّهُ الْجَنَّةَ بِغَیْرِ حِسَاب.

ای پسر جندب، خدا را دیوارى از نور است که با زبرجد و حریر محفوظ شده و با سندس و دیبا آراسته گردیده است. این دیوار را فاصلۀ بین دوستان ما و دشمنانمان قرار می دهند. وقتى مغزها به جوش آمد و جان به گلوگاه رسید و جگرها سوخت از طول اقامت در محشر، در این جایگاه اولیاى خدا وارد می شوند و در پناه خدا در امان خواهند بود. در این جایگاه هرچه میل کنند و از هرچه لذت ببرند، وجود دارد.

[حال بشنويد از حال و وضع] دشمنان خدا: عرق زبانشان را بسته، هول و هراس رشتۀ اميدشان را گسسته و بدانچه خدا برايشان آماده ساخته، چشم دوخته اند و

ص: 37

می گویند:«ما را چه شده كه مردانى را كه ايشان را از بدها مى شمرديم، نمى بينيم؟!» دوستان خدا آن ها را تماشا می کنند و از این سخنشان می خندند.

و این همان معنای این فرمایش الهی است:«بی جهت آنان ها را در دنیا به مسخره گرفته بودیم یا که چشم هایمان درست کار نمی کند؟!» و این فرمایش خداوند: «ولی امروز مؤمنان اند که به بی دین ها می خندند. آنان بر تخت ها لم داده اند و تماشا می کنند.» پس هیچ کس که مؤمنى از دوستان ما را با کلمه اى کمک کرده باشد باقی نمی ماند، مگر اینکه خداوند او را بدون حساب داخل بهشت می کند.

تذکر: پیشنهادها و انتقادهای خود را در پیامکی جداگانه ارسال کنید.تلفن: 32002569 – 051

ص: 43

ص: 44