1. « لا یکون المؤمن مؤمنا حتی تکون فیه ثلاث خصال ، سنة من ربه ، و سنة من نبیه ، و سنة من ولیه . فاما السنة من ربه فکتمان سره ، و اما السنة من نبیه فمداراة الناس ، و اما السنة من ولیه فالصبر فی البأساء و الضراء».

مؤمن ، مؤمن واقعی نیست ، مگر آن که سه خصلت در او باشد : سنتی از پروردگارش و سنتی از پیامبرش و سنتی از امامش . اما سنت پروردگارش ، پوشاندن راز خود است ، اما سنت پیغمبرش ، مدارا و نرم رفتاری با مردم است ، اما سنت امامش صبر کردن در زمان تنگدستی و پریشان حالی است.

اصول کافی ، ج 3 ، ص (339)

2. « المستتر بالحسنة یعدل سبعین حسنة ، و المذیع بالسیئة مخذول ، و المستتر بالسیئة مغفور له».

پنهان کننده کار نیک پاداشش برابر هفتاد حسنه است و آشکار کننده کار بد سرافکنده است ، و پنهان کننده کار بد آمرزیده است.

اصول کافی ، ج 4 ، ص (160)

3. « من أخلاق الانبیاء التنظف».

از اخلاق پیامبران ، نظافت و پاکیزگی است.

تحف العقول ، ص (466)

4. « صدیق کل امرء عقله و عدوه جهله ».

دوست هرکس عقل او و دشمنش جهل اوست.

تحف العقول ، ص (467)

5. « لا یتم عقل امرء مسلم حتی تکون فیه عشر خصال ، الخیر منه مأمول ، و الشر منه مأمون ، یستکثر قلیل الخیر من غیره ، و یستقل کثیر الخیر من نفسه ، لا یسأم من طلب الحوائج الیه ، و لا یمل من طلب العلم طول دهره ، الفقر فی الله احب الیه من الغنی ، و الذل فی الله احب الیه من العز فی عدوه ، و الخمول أشهی الیه من الشهرة . ثم قال ( علیه السلام) : العاشرة و ما العاشرة ! قیل له : ما هی ؟ قال ( علیه السلام) : لا یری أحدا الا قال : هو خیر منی و أتقی».

عقل شخص مسلمان تمام نیست ، مگر این که ده خصلت را دارا باشد : از او امید خیر باشد ، از بدی او در امان باشند ، خیر اندک دیگری را بسیار شمارد ، خیر بسیار خود را اندک شمارد ، هرچه حاجت از او خواهند دلتنگ نشود ، در عمر خود از دانش طلبی خسته نشود ، فقر در راه خدایش از توانگری محبوبتر باشد ، خواری در راه خدایش از عزت با دشمنش محبوبتر باشد ، گمنامی را از پرنامی خواهانتر باشد . سپس فرمود : دهمی چیست و چیست دهمی ! به او گفته شد : چیست ؟ فرمود : احدی را ننگرد جز این که بگوید او از من بهتر و پرهیزگارتر است.

تحف العقول ، ص (467)

6. « إن الایمان افضل من الاسلام بدرجة ، و التقوی افضل من الایمان بدرجة و لم یعط بنو آدم افضل من الیقین ».

ایمان یک درجه بالاتر از اسلام است ، و تقوا یک درجه بالاتر از ایمان است و به فرزند آدم چیزی بالاتر از یقین داده نشده است.

تحف العقول ، ص (469)

7. « و الایمان أداء الفرائض و اجتناب المحارم . و الایمان هو معرفة بالقلب و إقرار باللسان و عمل بالارکان ».

ایمان انجام واجبات و دوری از محرمات است ، ایمان عقیده به دل و اقرار به زبان و کردار با اعضاء تن است.

تحف العقول ، ص (444)

8. « عن الرضا علیه السلام أنه کان یقول لأصحابه : علیکم بسلاح الأنبیاء ، فقیل : و ما سلاح الأنبیاء ؟ قال : الدعاء».

حضرت رضا علیه السلام همیشه به اصحاب خود می فرمود : بر شما باد به اسلحه پیامبران ، گفته شد : اسلحه پیامبران چیست ؟ فرمود : دعا.

اصول کافی ، ج 4 ، ص (214)

9. « صل رحمک و لو بشربة من ماء ، و افضل ما توصل به الرحم کف الأذی عنها».

پیوند خویشاوندی را برقرار کنید گرچه با جرعه آبی باشد و بهترین پیوند خویشاوندی ، خودداری از آزار خویشاوندان است.

تحف العقول ، ص (469)

10. « إن من علامات الفقه : الحلم و العلم ، و الصمت باب من ابواب الحکمة ، إن الصمت یکسب المحبة ، إنه دلیل علی کل خیر».

از نشانه های دین فهمی ، حلم و علم است ، و خاموشی دری از درهای حکمت است . خاموشی و سکوت ، دوستی آور و راهنمای هر کار خیری است.

تحف العقول ، ص (469)

11. « یأتی علی الناس زمان تکون العافیة فیه عشرة اجزاء : تسعة منها فی اعتزال الناس و واحد فی الصمت».

زمانی بر مردم خواهد آمد که در آن عافیت ده جزء است ، که نه جزء آن در کناره گیری از مردم ، و یک جزء آن در خاموشی است.

تحف العقول ، ص (470)

12. « سئل الرضا علیه السلام عن حد التوکل ، فقال ع : أن لا تخاف احدا الا الله».

از امام رضا علیه السلام از حقیقت توکل سؤال شد . فرمود : این که جز خدا از کسی نترسی.

تحف العقول ، ص (469)

13. « لیس لبخیل راحة ، و لا لحسود لذة ، و لا لملوک وفاء ، و لا لکذوب مروة».

بخیل را آسایشی نیست ، و حسود را خوشی و لذتی نیست ، و زمامدار را وفایی نیست ، و دروغگو را مروت و مردانگی نیست.

تحف العقول ، ص (473)

14. « أحسن الظن بالله ، فإن من حسن ظنه بالله کان عند ظنه ، و من رضی بالقلیل من الرزق قبل منه الیسیر من العمل ، و من رضی بالیسیر من الحلال خفت مؤونته و نعم أهله و بصره الله داء الدنیا و دواءها و اخرجه منها سالما الی دار السلام».

به خداوند خوشبین باش زیرا هر که به خدا خوشبین باشد خدا با گمان خوش او همراه است وهرکه به رزق و روزی اندک خشنود باشد ، خداوند به کردار اندک او خشنود باشد ، و هرکه به اندک از روزی حلال خشنود باشد ، بارش سبک و خانواده اش در نعمت باشد و خداوند او را به درد دنیا و دوایش بینا سازد و او را از دنیا به سلامت به دار السلام بهشت رساند

تحف العقول ، ص (472)

15. « الایمان أربعة أرکان : التوکل علی الله ، و الرضا بقضاء الله ، و التسلیم لأمر الله ، و التفویض الی الله».

ایمان چهار رکن است : توکل بر خدا ، رضا به قضای خدا ، تسلیم به امر خدا ، واگذاشتن کار به خدا.

تحف العقول ، ص (469)

16. « سئل الامام الرضا علیه السلام عن خیار العباد ، فقال : الذین اذا أحسنوا استبشروا ، و اذا اساءوا استغفروا ، و اذا أعطوا شکروا ، و اذا ابتلوا صبروا ، و اذا غضبوا عفوا».

از امام رضا درباره بهترین بندگان سؤال شد . فرمود : آنان هرگاه نیکی کنند خوشحال شوند ، و هرگاه بدی کنند آمرزش خواهند ، و هرگاه عطا شوند شکر گزارند ، و هرگاه بلا بینند صبر کنند ، و هرگاه خشم کنند، درگذرند.

تحف العقول ، ص (469)

17. « سئل الامام الرضا علیه السلام عن عیش الدنیا ، فقال : سعة المنزل و کثرة المحبین».

از حضرت امام رضا علیه السلام درباره خوشی دنیا سؤال شد . فرمود : وسعت منزل و زیادی دوستان.

بحار الانوار ، ج 76، ص (152)

18. « من فرج عن مؤمن فرج الله عن قلبه یوم القیامة».

هر کس اندوه و مشکلی را از مؤمنی برطرف نماید ، خداوند در روز قیامت اندوه را از قلبش برطرف سازد.

اصول کافی ، ج 3 ، ص (268)

19. « لیس شیء من الاعمال عند الله عزوجل بعد الفرائض افضل من إدخال السرور علی المؤمن».

بعد از انجام واجبات ، کاری بهتر از ایجاد خوشحالی برای مؤمن ، نزد خداوند بزرگ نیست.

بحار الانوار ، ج 78، ص (347)

20. « تزاوروا تحابوا و تصافحوا و لا تحاشموا».

به دیدن یکدیگر روید تا یکدیگر را دوست داشته باشید و دست یکدیگر را بفشارید و به هم خشم نگیرید.

بحار الانوار ، ج 78، ص (347)

21. « علیکم فی أمورکم بالکتمان فی أمور الدین و الدنیا ، فإنه روی أن الإذاعة کفر و روی المذیع و القاتل شریکان و روی ما تکتمه من عدوک فلا یقف علیه ولیک ».

بر شما باد راز پوشی در کارهاتان در امور دین و دنیا . روایت شده که افشاگری کفر است و روایت شده کسی که افشای اسرار می کند با قاتل شریک است و روایت شده که هرچه از دشمن پنهان می داری ، دوست تو هم بر آن آگاهی نیابد .

بحار الانوار ، ج 78، ص (347)

22. « من رضی عن الله تعالی بالقلیل من الرزق رضی الله منه بالقلیل من العمل».

هر کس به رزق و روزی کم از خدا راضی باشد ، خداوند از عمل کم او راضی باشد.

بحار الانوار ، ج 78، ص (356)

23. « خمس من لم تکن فیه فلا ترجوه لشیء من الدنیا و الَخرة : من لم تعرف الوثاقة فی أرومته ، و الکرم فی طباعه ، و الرصانة فی خلقه ، و النبل فی نفسه ، و المخافة لربه».

پنج چیز است که در هر کس نباشد امید چیزی از دنیا و آخرت به او نداشته باش : کسی که در نهادش اعتماد نبینی ، و کسی که در سرشتش کرم نیابی ، و کسی که در خلق و خوی اش استواری نبینی ، و کسی که در نفسش نجابت نیابی ، و کسی که از خدایش ترسناک نباشد.

تحف العقول ، ص (470)

24. « ان الذی یطلب من فضل یکف به عیاله أعظم أجرا من المجاهد فی سبیل الله».

به راستی کسی که در پی افزایش رزق و روزی است تا با آن خانواده خود را اداره کند ، پاداشش از مجاهد در راه خدا بیشتر است.

بحار الانوار ، ج 78، ص (339)

25. « لا تدعوا العمل الصالح و الاجتهاد فی العبادة اتکالا علی حب آل محمد علیهم السلام ، لا تدعوا حب آل محمد علیهم السلام و التسلیم لأمرهم اتکالا علی العبادة ، فإنه لا یقبل أحدهما دون الَاخر».

مبادا اعمال نیک و تلاش در عبادت را به اتکای دوستی آل محمد علیهم السلام رها کنید ، و مبادا دوستی آل محمد علیهم السلام و تسلیم برای آنان را به اتکای عبادت از دست بدهید ، زیرا هیچ کدام از این دو به تنهایی پذیرفته نمی شود.

بحار الانوار ، ج 78، ص (347)

26. « لیس العبادة کثرة الصیام و الصلاة ، و انما العبادة کثرة التفکر فی أمر الله».

عبادت پر روزه داشتن و نماز خواندن نیست ، و همانا عبادت پر اندیشه کردن در امر خداست.

تحف العقول ، ص (466)

27. « قیل له : و کیف اصبحت ؟ قال ( ع ) : اصبحت بأجل منقوص ، و عمل محفوظ ، و الموت فی رقابنا ، و النار من ورائنا ، و لا ندری ما یفعل بنا».

به آن حضرت گفته شد : چگونه صبح کردی ؟ فرمود : با عمر کاسته ، و کردار ثبت شده ، و مرگ بر گردن ما و دوزخ دنبال ما است ، و ندانیم با ما چه شود.

تحف العقول ، ص (470)

28. « لا یستکمل عبد حقیقة الایمان حتی تکون فیه خصال ثلاث : التفقه فی الدین ، و حسن التقدیر فی المعیشة ، و الصبر علی الرزایا».

هیچ بنده به حقیقت کمال ایمان نرسد تا سه خصلتش

باشد : بینایی در دین ، و اندازه داری در معیشت ، و صبر بر بلاها.

تحف العقول ، ص (471)

29. « قال الریان الرضا ( ع )

 : ما تقول فی القرآن ؟ فقال : کلام الله لا تتجاوزوه ، و لا تطلبوا الهدی فی غیره فتضلوا».

ریان از امام رضا علیه السلام پرسید : نظرتان راجع به قرآن چیست ؟ امام فرمود : قرآن سخن خداست ، فقط از قرآن هدایت بجویید و سراغ چیز دیگر نروید که گمراه می شوید.

بحار الانوار ، ج 92، ص (117)

30. « قال عبدالسلام بن صالح الهروی : سمعت الرضا (ع) یقول : رحم الله عبدا احیی امرنا . قلت : و کیف یحیی امرکم ؟ قال : یتعلم علومنا و یعلمها الناس».

عبدالسلام هروی می گوید : از امام رضا (ع) شنیدم می فرمود : خدا رحمت کند کسی را که آرمان ما را زنده کند . گفتم : چگونه این کار را بکند ؟ فرمود : آموزشهای ما را یاد بگیرد و به مردم بیاموزد.

وسائل الشیعة ، ج 18، ص (102)

31. « من حاسب نفسه ربح ، و من غفل عنها خسر ، و من خاف أمن ، و من اعتبر أبصر ، و من أبصر فهم ، و من فهم علم».

هرکس از خود حساب بکشد سود می برد و هرکس از خود غافل شود زیان می بیند ، و هرکس ( از آینده اش ) بیم داشته باشد به ایمنی دست می یابد ، و هرکس از حوادث دنیا عبرت بگیرد بینش پیدا می کند ، و هرکس بینش پیدا کند مسائل را می فهمد و هرکس مسائل را بفهمد عالم است.

بحار الانوار ، ج 78، ص (352)

32. « العجب درجات : منها ان یزین للعبد سوء عمله فیراه حسنا فیعجبه و یحسب انه یحسن صنعا ، و منها أن یؤمن العبد بربه فیمن علی الله و لله المنة علیه فیه».

عجب درجاتی دارد : یکی این که کردار بد بنده در نظرش خوش جلوه کند و آن را خوب بداند و پندارد کار خوبی کرده . یکی این که بنده ای به خدا ایمان آورد و منت بر خدا نهد با این که خدا را به او منت است در این باره

تحف العقول ، ص (468)

33. « إن الله عزوجل أمر بثلاثة مقرون بها ثلاثة اخری : امر بالصلاة و الزکاة ، فمن صلی و لم یزک لم یقبل منه صلاته ، و امر بالشکر له و للوالدین ، فمن لم یشکر والدیه لم یشکر الله ، و امر باتقاء الله و صلة الرحم ، فمن لم یصل رحمه لم یتق الله عزوجل».

خداوند سه چیز را به سه چیز دیگر مربوط کرده است و به طور جداگانه نمی پذیرد . نماز را با زکات ذکر کرده است ، هرکس نماز بخواند و زکات ندهد نمازش پذیرفته نیست . نیز شُکر خود و شُکر از والدین را با هم ذکر کرده است . از این رو هرکس از والدین خود قدردانی نکند از خدا قدردانی نکرده است . نیز در قرآن سفارش به تقوا و سفارش به ارحام در کنار هم آمده است . بنابراین اگر کسی به خویشاوندانش رسیدگی و احسان ننماید ، با تقوا محسوب نمی شود.

عیون اخبار الرضا ، ج 1 ، ص (258)

34. « ایاکم و الحرص و الحسد ، فإنها أهلکا الامم السالفة ، و ایاکم و البخل فإنها عاهة لا تکون فی حر و لا مؤمن ، إنها خلاف الإیمان »

از حرص و حسادت بپرهیز که این دو ، امتهای گذشته را نابود کرد ، و بخیل نباش که هیچ مؤمن و آزاده ای به آفت بخل مبتلا نمی شود . بخل مغایر با ایمان است.

بحار الانوار ، ج 78، ص (346)

35. « تصدق بالشیء و إن قل ، فان کل شیء یراد به الله ، و إن قل بعد ان تصدق النیة فیه عظیم».

صدقه بده هرچند کم باشد ، زیرا هر کار کوچکی که صادقانه برای خدا انجام شود بزرگ است.

وسائل الشیعة ، ج 1 ، ص (87)

36. « التائب من الذنب کمن لا ذنب له».

توبه کار به منزله کسی است که گناهی نکرده است.

بحار الانوار ، ج 6 ، ص (21)

37. « افضل العقل معرفة الانسان نفسه».

بهترین تعقل خودشناسی است.

بحار الانوار ، ج 78، ص (352)

38. « أحسن الظن بالله ، فإن الله عزوجل یقول : أنا عند ظن عبدی المؤمن بی ، إن خیرا فخیرا و إن شرا فشرا».

به خدا خوش گمان باشید ، زیرا خدای عزوجل می فرماید : من نزد گمان بنده مؤمن خویشم ، اگر گمان او خوب است ، رفتار من خوب و اگر بد است ، رفتار من هم بد باشد.

اصول کافی ، ج 3 ، ص (116)

39. « یکون الرجل یصل رحمه ، فیکون قد بقی من عمره ثلاث سنین فیصیرها الله ثلاثین سنة و یفعل الله ما یشاء».

گاهی ، مردی که سه سال از عمرش باقی مانده صله رحم می کند و خدا عمرش را 30 سال قرار می دهد و خدا هرچه خواهد می کند.

اصول کافی ، ج 3 ، ص (221)

40. « احرصوا علی قضاء حوائج المؤمنین و إدخال السرور علیهم و دفع المکروه عنهم ، فإنه لیس شیء من الاعمال عندالله عزوجل بعد الفرائض افضل من إدخال السرور علی المؤمن».

حریصانه به دنبال قضای حاجت حاجتمندان باشید ، هیچ عملی بعد از واجبات بالاتر از شاد کردن مسلمان نیست.

بحار الانوار ، ج 78، ص (347)