آرمان های انقلاب اسلامی را از خلال شعارهای مردم در دوران پیروزی و پیام های رهبران سیاسی و فکری به خصوص رهبری منحصر به فرد امام خمینی (رحمه الله علیه) با استفاده از روش تحلیل محتوا می توان شناخت.
نکته مهم آن است که این هدفها در روند نهضت اسلامی به صورت کلی و غیر شفاف بیان می گردیدند که پس از پیروزی انقلاب در کشاکش حوادث و رویدادها و نیز در قانون اساسی 1358 به مقدار زیادی شفاف تر و جزئی تر شده اند.
مهم تر آرمان های انقلاب در حوزه های سیاست، اجتماع، فرهنگ و اقتصاد عبارتند از:
مهم ترین آرمان های فرهنگی و اجتماع انقلاب اسلامی عبارتند از:
1.ایجاد محیط مساعد برای رشد فضایل اخلاقی بر اساس ایمان و تقوا،
2.مبارزه با مظاهر فساد و تباهی.
3.بالا بردن سطح آگاهی های عمومی با استفاده صحیح از مطبوعات و رسانه های گروهی.
4.آموزش و پرورش و تربیت بدنی رایگان برای همه در تمام سطوح و تسهیل و تعمیم آموزش عالی تا سر حد خود کفایی کشور.
5.تقویت روح بررسی و تتبع و ابتکار از طریق تاسیس مراکز تحقق و تشویق محققان.
6.رفع تبعیضات ناروا و ایجاد امکانات عادلانه برای عموم در زمینه های مادی و معنوی.
7.ایجاد نظام اداری صحیح و حذف تشکیلات غیرضرور.
8.تامین حقوق همه جانبه افراد و ایجاد امنیت قضایی عادلانه برای عموم و تساوی همه در برابر قانون.
9.توسعه و تحکیم برادری اسلامی و تعاون عمومی بین مردم.
10 تدوین قوانین و مقررات مدنی، جزایی، مالی، اقتصادی، اداری، فرهنگی، نظامی و سیاسی بر اساس موازین اسلامی.
11.برقراری حقوق مساوی برای مردم بدون توجه به قوم، قبیله، رنگ، نژاد و زبان.
12.برخورداری تامین اجتماعی از نظر بازنشستگی، از کار افتادگی، بی سرپرستی، حوادث و سوانح و خدمات بهداشتی و درمانی و مراقبت های پزشکی به صورت بیمه و غیره.
13.آزادی های اجتماع از جلمه آزادی کار و حق داد خواهی برای هر فرد(279).
به موارد فوق می توان از بین بردن مراکز و مظاهر فساد در جامعه، برچیدن سفره ارتشا و تملق، احیای مفاهیم دینی هم چون جهاد و شهادت را نیز اضافه کرد.
مهم ترین آرمان های سیاسی انقلاب اسلامی عبارتند از:
1.براندازی نظام سلطنتی و ایجاد حکومتی دینی و مستقل.
2.اداره امور کشور بر اساس شورا، دعوت به خیر و امر به معروف و نهی از منکر.
3.نفی هر گونه ستم گری، ستم کشی، سلطه گری و سلطه پذیری(280).
4.امنیت داخلی و نفی تفتیش عقاید، سانسور و تجسس مگر به حکم قانون.
5.آزادی نشریات، مطبوعات، اجتماعات و راهپیمایی ها و تامین آزادی های سیاسی و اجتماعی در حدود قانون.
6.اتکا به آرای عمومی در اداره کشور و مشارکت عامه مردم در تعیین سرنوشت خویش.
7.طرد کامل استعمار و جلوگیری از نفوذ اجانت.
8.محو هرگونه استبداد و خود کامگی و انحصار طلبی.
9.تقویت کامل بنیه دفاع ملی برای حفظ استقلال و تمامیت ارضی نظام اسلامی.
10.تنظیم سیاست خارجی کشور بر اساس معیارهای اسلام و تعهد برادرانه نسبت به همه مسلمانان و حمایت بی دریغ از مستضعفان جهان.
11.ایجاد روابط صلح آمیز مقابل با دول غیر محارب.
12.حمایت از مبارزه حق طلبانه مستضعفان در برابر مستکبران در هر نقطه از جهان، در عین خودداری کامل از هرگونه دخالت در امور داخلی ملت های دیگر(281).
در واقع آرمان های برون مرزی و مسوولیت های فراملی انقلاب اسلامی، میل به صدور پیام انقلاب و حمایت همه جانبه از ملل مستضعف و مسلمان جهان و در انداختن طرحی نو در نظام بین الملل داشت. در این رابطه بنیان گذار جمهوری اسلامی در نخستین سال پیروزی انقلاب در تعیین راهبرد سیاست خارجی اعلام داشت:
ملت آزاده ایران اکنون از ملت های مستضعف جهان در مقابل آن هایی که منطقشان توپ و تانک و شعارشان سرنیزه است، کاملا پشتیبانی می نماید. ما از تمام نهضت های آزادی بخش در سراسر جهان که در راه خدا و حق و حقیقت و آزادی مبارزه می کنند، پشتیبانی می کنیم(282).
البته ایشان در وصیت نامه سیاسی - الهی خود نظریه یک دولت اسلامی با جمهوری های آزاد و مستقل را طرح کردند.
و شما ای مستضعفان جهان! و ای کشورهای اسلامی و مسلمانان جهان!... به سور یک دولت اسلامی با جمهوری های آزاد و مستقل به پیش بروید
هر چند انقلاب اسلامی صرفاً اقتصادی نبوده و به هیچ وجه با الگوهای مارکسیستی قابل تفسیر نمی باشد، در عین حال آرمان های آن شامل ابعاد اقتصادی نیز می شود.
1.جلوگیری از غارت بیت المال توسط خاندان شاهنشاهی و وابستگان آن.
2.حفظ ذخایر زیر زمینی.
3.تلاش در راه پیشرفت صنعتی و تکنولوژیک از طریق برنامه ریزی اقتصادی، استفاده از علوم و فنون، تربیت افراد ماهر و... .
4.استقلال و خود کفایی اقتصادی.
5.تأمین خود کفایی در علوم و فنون، صنعت و کشاورزی.
6.پی ریزی اقتصاد صحیح و عادلانه بر طبق ضوابط اسلامی جهت ایجاد رفاه و رفع فقر و برطرف ساختن هر نوع محرومیت در زمینه های تغذیه، مسکن، کار، بهداشت و تعمیم بیمه.
7.ریشه کن کردن فقر و محرومیت.
8.تأمین نیازهای اساسی، شامل مسکن، خوراک، پوشاک، بهداشت، درمان، آموزش و پرورش و امکانات لازم برای تشکیل خانواده.
9.تأمین شرایط برای اشتغال کامل.
10.تنظیم برنامه اقتصادی کشور به صورتی که شکل و محتوا و ساعات کار چنان باشد که هر فرد علاوه بر تلاش شغلی، فرصت و توان کافی برای خودسازی معنوی، سیاسی و اجتماعی و شرکت فعال در اداره کشور و افزایش مهارت و ابتکار داشته باشد.
11.عدم اجبار افراد به کار معین و جلوگیری از بهرکشی از کار دیگری.
12.منع اضرار به غیر، انحصار، احتکار و ربا.
13.منع اسراف و تبذیر.
14.جلوگیری از سلطه اقتصادی بیگانه بر اقتصاد کشور.
15.تاکید بر افزایش تولیدات کشاورزی، دامی و صنعتی.
16.عدالت اقتصادی و کم کردن فاصله طبقاتی.
17.رسیدگی به روستاهای کشور و محرومیت زدایی از آن ها(283).