| آداب معاشرت از ديدگاه معصومان عليهم السلام «ترجمه كتاب العشره وسائل الشيعه» |
| شيخ حرّ عاملى |
اجمالى از شرح حال شيخ حرّ عاملى
آداب معاشرت در سفر و حضر، و آن مشتمل بر چند باب است
2- باب استحباب خوشرفتارى با مردم و همسايگان
3- باب چگونگى معاشرت با دوستان مختلف
5- باب استحباب گراميداشت دوستان و نصيحت كردن آنان
6- باب كراهت اخم كردن بر مردم
7- باب دوستيابى و خو گرفتن با دوستان و پذيرفتن اعتراض آنان
8- باب استحباب همنشينى با خردمند بخشنده و دورى از نادان فرومايه
10- باب استحباب ديدار و گفتگو با دوستان
11- باب استحباب معاشرت با مردم خوب و دوستان قديمى و اجتناب از معاشرت با بدان
12- باب استحباب پذيرفتن نصيحت و معاشرت با كسى كه انسان عيب او را مىداند به منظور نصيحت كردن او
13- باب استحباب دوستى با كسى كه رعايت دوستى را مىكند و او را در موقع گرفتارى تنها نمىگذارد
14- باب استحباب كمك و يارى دادن دوستان به يك ديگر
15- باب كراهت دوستى با بد كار و نادان و دروغگو
16- باب كراهت شركت دادن افراد فرومايه و گنهكار در امور
17- باب تحريم همنشينى با دروغگو و گنهكار و بخيل و نادان و قاطع رحم و ...
18- باب كراهت همنشينى با فرومايگان و ثروتمندان و گفتگو با زنان
19- باب كراهت وارد شدن به مكانهاى تهمت آميز
20- باب استحباب پرهيز و ترس از زيركى مؤمن
21- باب استحباب مشورت با اشخاص صاحب نظر
22- باب استحباب مشورت با شخص پرهيزگار خردمند و اطاعت از او و كراهت مخالفت با وى
23- باب وجوب راهنمايى كسى كه تقاضاى مشورت مىكند
24- باب جواز مشورت كردن با كسى كه مرتبه او پايينتر است
25- باب كراهت مشورت با زنان و نيكو بودن مشورت با مردان
26- باب كراهت مشورت با شخص ترسو، بخيل، آزمند، برده، فرومايه و بدكار
27- باب تحريم همنشينى و دوستى با اهل بدعت
28- باب كسانى كه معاشرت و سلام كردن بر آنها شايسته نيست
29- باب استحباب اظهار دوستى و محبّت نسبت به مردم
30- باب استحباب خوشرفتارى و گشادهرويى و احترام به مردم و خوددارى از مزاحمت آنان
31- مستحبّ است براى كسى كه مؤمنى را دوست دارد او را از دوستى خود با خبر كند
32- باب استحباب آغاز كردن سلام قبل از سخن گفتن و استحباب پاسخ ندادن قبل از سلام
33- باب لزوم سلام و كراهت ترك آن و وجوب پاسخ سلام
34- باب استحباب بلند گفتن سلام و سخن نيكو گفتن
35- باب استحباب سلام كردن بر كودكان
36- باب حرمت تبعيض بين فقير و ثروتمند در نحوه سلام كردن و وجوب رعايت مساوات بين آن دو
37- باب استحباب شكرگزارى خدا براى نعمت اسلام و تندرستى
38- باب لزوم بلند سلام كردن و پاسخ دادن به نحوى كه مخاطب بشنود
39- باب نحوه سلام گفتن و استحباب انتخاب كلمات مناسب
40- باب استحباب تكرار سلام تا سه مرتبه در صورت عدم دريافت پاسخ و اجازه ورود
42- عدم استحباب سلام بر كسى كه همراه جنازه است يا به نماز جمعه مىرود يا در حمّام است
43- باب چگونگى پاسخ سلام دادن به حاضر و غايب
44- باب استحباب مصافحه با مقيم و در آغوش گرفتن مسافر
45- باب استحباب سلام كردن كوچك بر بزرگ و جمعيّت كم بر جمعيّت زياد و عابر بر نشسته و ...
46- اگر يك نفر از گروهى سلام كند از همه آنها كفايت مىكند و نيز كافى است كه يك نفر پاسخ دهد
47- كراهت ترك سلام بر مؤمن حتّى در حال تقيّه
48- باب جواز سلام كردن مرد بر زن
50- باب عدم جواز ورود به خانه غير بدون اجازه و خبر دادن و سلام كردن و ...
51- باب كسانى كه رفت و آمد به خانه آنها شايسته است
52- باب استحباب سلام كردن هنگام بلند شدن از مجلس
53- باب جواز سلام و دعا كردن بر ذمّى در صورت نياز داشتن به او
54- باب جواز مكاتبه مسلمان با اهل ذمّه
55- باب استحباب سلام كردن بر خضر (ع) هر گاه نام وى برده شود
56- باب استحباب چشم پوشى و گذشت نسبت به دوستان
57- باب استحباب دعا براى عطسهكننده مسلمان
58- باب نحوه دعا كردن براى عطسه و پاسخ دادن
59- باب جواز دعاى كودك براى زن وقتى كه عطسه كند
60- باب استحباب عطسه كردن و كراهت عطسههاى زشت
61- باب استحباب تكرار دعاى عطسههاى پى در پى تا سه مرتبه
62- باب استحباب «الحمد للّه» گفتن در موقع عطسه
63- باب استحباب صلوات بر محمّد و خاندانش براى كسى كه عطسه مىكند يا مىشنود
64- درود بر محمّد (ص) و خاندانش هنگام عطسه، و ذبح حيوانات و جماع مكروه نيست بلكه مستحب است
65- باب جواز دعاى عطسه براى ذمّى و دعا براى هدايت وى
66- اگر گفتارى با عطسه مقارن باشد جايز است آن عطسه را دليل بر راستى سخن گوينده دانست
67- باب استحباب احترام و بزرگداشت شخص مسنّ مؤمن
68- باب استحباب احترام كريم و شريف
69- باب كراهت نپذيرفتن تكريم و احترام مانند نپذيرفتن متكا و بوى خوش
70- باب استحباب استقبال و بدرقه از مهمان و اطاعت مهمان از صاحب خانه
72- هر گاه سه نفر با هم باشند كراهت دارد دو نفر از آنها در گوشى صحبت كنند
73- باب كراهت قطع كردن سخن مسلمان
74- باب استحباب يا كراهت كيفيّت نشستن
75- مستحبّ است در مجلس انسان به عنوان تواضع جايى پايينتر از شأن خود بنشيند
76- باب استحباب رو به قبله نشستن
77- باب كراهت نشستن روبروى خورشيد
78- باب استحباب نشستن در خانه غير در هر جايى كه صاحب خانه بخواهد
79- باب استحباب نشستن روى دو پا و در بغل گرفتن زانوها
80- باب استحباب شوخى و خنده كم
81- باب كراهت قهقهه زدن و استحباب تبسّم
83- باب كراهت شوخى و خنده زياد
84- باب استحباب تبسّم بر چهره مؤمن
85- باب استحباب صبر كردن بر اذيّت همسايه و ديگران
86- باب وجوب خوددارى از آزار همسايه
87- باب استحباب خوشرفتارى با همسايه
88- باب استحباب طعام دادن به همسايگان و وجوب آن در صورت ضرورت
89- باب كراهت همسايگى با اشخاص بد
90- باب استحباب رعايت حدّ همسايگى كه از هر طرف چهل خانه است
91- استحباب مدارا كردن با همسفر
92- باب استحباب بدرقه همسفر هنگام جدا شدن هر چند ذمّى باشد
93- باب استحباب نامه نوشتن در سفر و وجوب پاسخ دادن به نامه
94- باب استحباب شروع نامه با بسم اللّه و نوشتن آن به بهترين خط
95- باب چگونگى نوشتن عنوان نامه
96- باب استحباب آغاز نامه به نام كسى كه نامه برايش فرستاده مىشود
97- باب استحباب نوشتن «ان شاء اللّه» در نامه هر جا كه مناسب باشد
98- باب استحباب خشك كردن خطهاى نامه
99- باب عدم جواز سوزاندن كاغذهايى كه در آن آيات قرآن يا نام خدا باشد
100- استحباب تقسيم وقت بين دوستان به طور مساوى
101- باب استحباب سؤال كردن از نام و نام خانوادگى و نسب و حال دوست و همنشين
102- باب كراهت از بين رفتن شرم و حيا بين دوستان
103- باب انتخاب دوستانى كه نمازشان را بموقع مىخوانند و نسبت به دوستان نيكى مىكنند
104- باب استحباب خوشخويى با مردم
105- باب استحباب انس و الفت با مردم
106- باب استحباب خوشرفتارى با مردم
107- باب استحباب خوشرويى و خوش برخوردى
109- باب استحباب صدق وعده، گرچه يك سال طول بكشد
111- باب جايز نبودن شرم و حيا داشتن از پرسش كردن در باره احكام دين
113- باب استحباب عفو از ستمگر، صله رحم، احسان و نيكى ...
114- باب استحباب فروخوردن خشم
115- باب استحباب فروخوردن خشم از دشمنان دين در زمان حكومتشان
116- باب استحباب صبر در برابر حسودان و مانند آن
117- باب استحباب سكوت، مگر در امور خير
118- باب استحباب سخن گفتن در جايى كه سكوت روا نيست
119- باب وجوب نگهدارى زبان از آنچه كه گفتنش روا نيست
120- باب كراهت گفتار زياد در غير ذكر خدا
121- باب استحباب مدارا كردن با مردم
122- باب وجوب ادا كردن حقوق واجب و مستحبّ مؤمن
123- باب تأكيد استحباب رعايت حقّ عالم
124- باب استحباب لطف و محبّت و به ديدار همديگر رفتن
126- باب استحباب سلام كردن و مصافحه در وقت ملاقات ...
127- باب استحباب مصافحه و حدود و چگونگى آن
128- باب آداب استقبال و بدرقه مسافر
129- باب حكم كرنش بر بزرگان از قبيل بوسيدن فرش، بر پا خاستن و جلوى آنها دويدن و غيره
130- باب تحريم گماشتن دربان براى منع ورود شيعه
131- باب استحباب معانقه با مؤمن و همراهى و مذاكره با او.
132- باب استحباب استفاده رساندن برادران به همديگر در راه خدا
133- باب استحباب بوسيدن مؤمنان يك ديگر را، و محل بوسه
134- باب كراهت كرنش براى مردم حتّى امام
135- باب كراهت مجادله و دشمنى با مردم
136- باب استحباب اجتناب از كينه و عداوت و دشمنى و بغض و ...
137- باب تحريم مكر، حسد، خيانت و نيرنگ
139- باب تحريم دروغ بستن بر خدا، و پيغمبر و ائمه عليهم السلام
140- باب تحريم دروغ، بزرگ و كوچك، شوخى و جدى و غيره
141- باب جواز دروغ در اصلاح بين مردم و عدم جواز راستگويى در فساد
143- باب تحريم دو رو و دو زبان بودن
144- باب تحريم قهر كردن از مؤمن و استحباب سبقت در آشتى كردن
145- باب تحريم آزار رساندن به مؤمن
146- باب تحريم اهانت به مؤمن و خوار داشتن او
147- باب تحريم ذليل شمردن و تحقير مؤمن
148- باب تحريم سبك شمردن مؤمن
150- باب تحريم جمع آورى موارد لغزشهاى مؤمن براى عيب گرفتن از او
151- باب نهى از عيبجويى و سرزنش مؤمن
152- باب تحريم غيبت كردن از مؤمن
153- باب تحريم تهمت زدن بر مرد مؤمن و زن مؤمن
154- باب موارد جواز غيبت كردن
155- باب وجوب جبران كيفر غيبت كردن با حلالطلبى و استغفار
156- باب وجوب ردّ غيبت مؤمن و تحريم شنيدن آن
157- باب تحريم افشاى سرّ مؤمن و عيبجويى از او ...
158- باب تحريم ناسزا گفتن به مؤمن و محترم داشتن ناموس، مال و خون او
159- باب تحريم بد نام كردن مؤمن و سوء نيت داشتن به او
160- باب تحريم لعن كردن كسى كه نبايد او را لعن كرد.
161- باب تهمت زدن به مؤمن و بدگمان بودن به او
162- باب تحريم ترساندن مؤمن و لو با نگاه
163- باب تحريم كمك به قتل و اذيت مؤمن گر چه با كلمهاى باشد
164- باب تحريم سخن چينى و تفرقه افكنى
165- باب استحباب نگاه كردن به اولاد صالح پيغمبر (ص)
166- باب استحباب نگاه كردن به پدر و مادر و به قرآن و به روى عالم